08-03-2011 | VĂN HỌC

TRANG THƠ VIÊN LINH

• Đêm Trường              • Sinh Nhật                            • Thơ Bệnh

• Yêu          • Biên Niên Vô Độ          • Sinh Thời              • Đầu Thai

• Trên Tàu Hỏa Paris - Frankfurt     • Lầu Chuông    • Cảm Ơn      • Vịnh Đinh Hùng

• Vọng Ý Thời Gian                   • Ẩn Mật                   • Lục bát Viên Linh

• Vườn Nhân Loại         • Gọi Hồn     • Hình Nhân     • Giả Sống

Những Bài Cúc Hoa (khoihanh.com)

Thiên Địa Ca (damau.org)

Thơ trích từ thi phẩm Hóa Thân và Thủy Mộ Quan (vinhhao.info)

   :: Đêm Trường

Nhớ em rồi Cúc Hoa xưa

Đêm nay dưới ngói trời mưa tầm tầm

Nhớ em vèo cái thu âm

Hồn theo bóng ngoại phân thân chín từng.

Nhớ em ly rượu còn lưng

So đôi đũa mộc cười bừng cơn say

Phải anh rồi phải anh đây

Bữa cơm hai bóng một ngày phần dương.

Nhớ anh chưa Cúc mắt vàng

Cúc xanh mi Cúc biếc hường trái tim

Cúc đen đâu đó Cúc mềm

Vùi anh trong bụng Cúc hiền như dao.

Năm năm đời trú mái sầu

Thời gian phai nhạt những màu yêu đương

Nhớ em lần lữa chiếu giường

Đêm nay lại một đêm trường như xưa.

   :: Sinh Nhật

Hôm nay năm tận, Sài Gòn

Tôi nghe khiếp hãi tâm hồn già nua

Giật mình con quỉ ban trưa

Tiếc mùa hoan lạc hái chưa đủ hời.

Hôm nay trời đất có tôi

Trên ba mươi tuổi làm người lãng quên

Xuân hồng, một góc thiếu niên

Năm năm mê mải những miền hoài nghi.

Trên ba mươi tuổi ù lỳ

Đêm về kéo cửa ngày đi kiếm mình

Cảnh đời, một cõi u minh

Cảnh tôi thấp thoáng bóng hình những ai.

U mê hết tháng năm dài

Chân trong lối kiệt hồn ngoài bến không

Hôm nay năm tận, bàng hoàng

Giục thêm tiệc rượu ngồm ngoàm đĩa vơi.

Nhìn ra cảnh cỗi, riêng tôi

Trong hiên viễn phố thấy đời buồn lây.

   :: Thơ Bệnh

Lúc này hình đất tượng cây

Đời ta như nước chảy đầy bãi xa

Chiều rồi lòng mở không ra

Mênh mông trong ngực mùa hoa hải tần.

Khói um kín mộng thanh tân

Hình ta sụp đổ mấy lần trong gương

Bên kia bóng vội lên đường

Đằng sau mặt thủy trùng dương sóng dồi.

Nước xa cuồn cuộn ra khơi

Sâu trong tâm thể có đôi giọt gần

Bãi sầu trời ngập đến chân

Dương gian la lún nửa thân còn gì.

Chiều nay mưa dưới Âm Ty

Ta nghe kiếp trước thầm thì hỏi han.

   :: Yêu

Hôm nay anh thấy em rồi

Một bông hoa muộn trên đồi xanh non.

Yêu em, yêu những cái còn

Yêu luôn cái đã hao mòn từ xưa.

Yêu từ thời đại hoang sơ

Yêu sang man dại, yêu chờ u mê

Yêu đi chẳng ngại yêu về

Yêu em

Như thể

Lời thề

Ma vương

Yêu em trời có một phương

Vườn sau, Ngõ trước, Bên đường,

Dưới hoa

Yêu em

Vô định là nhà

Yêu em

Yêu những cái là của em.

Đêm qua anh hỏi ngọn đèn

Từ đây trăng có tới miền thùy dương

Đèn soi hai ngả yêu thương

Trăng kia chỉ rọi nửa đường u minh.

Nửa này trôi nổi phù sinh

Nửa kia chìm đắm mối tình hoài mong

Lại đây anh hỏi chuyện lòng

Đã bao sương khói vào trong mắt này.

Sương rằng khói đã mù bay

Khói rằng sương đã phủ đầy biển dâu.

Cho anh đôi mắt bồ câu

Tâm tư Hợp Phố / Mối sầu Đồng Đăng

Cho anh êm ái giọng vàng

Dáng đi chân sóc điệu nằm mèo ươn.

Cho anh dòng lệ u buồn

Nhỏ to tiếng gọi ngoan tròn lời xin.

Cho anh em nhé lòng tin.

(Khởi Hành số 161 tháng 3.2010)

   :: Biên Niên Vô Độ

Khởi từ hiện tại

Qua bao kỷ nguyên

Nghìn thu nhìn lại

Cõi người vô biên.

Dưới đèn một bóng

Tấc lòng thanh niên

Cổ kim mấy độ

Lên đường xuân xanh.

Bóng câu cửa sổ

Hiên đời mong manh.

Khởi từ hiện tại

Ngược đường xuân thu

Trăm năm tìm lại

Đâu thần linh xưa?

Lỡ một sân ga

Đổi một con tầu

Cá ra hải đảo

Chim vào hang sâu.

Một hồn miếu cổ

Hương lửa bay cao

Một thân tượng đổ

Trôi về mai sau

Chốn nào Hợp Phố

Nơi nào Doanh châu

Uống ly thuốc độc

Ta lìa xa nhau

Hắt hiu mái lá

Sầm sập mưa mau

Bến bờ quạnh quẽ

Bao la sóng sầu.

Yêu em tan tác

Mối tình Sông Ngâu

Quỉ thần chung bến

Đội đá thiên lao

Nhang tàn anh thắp

Câu kinh nguyện cầu

Bay lên hương khói

Gọi người thiên thâu.

Hồn không quốc độ

Thuyền em chốn nào.

Utopia Utopia

Utopia Utopia.

Quê nhà ta đâu?  (2006)

(Khởi Hành số 169 tháng 11.2010)

   :: Sinh Thời

Tôi nhìn thấy tôi đi

Đúng giờ chuông báo chết

Tay mang theo vốn đời

Tôi từ đây khánh kiệt

Kẻ vắng mặt hôm nay

Lúc sinh thời có đó

Tuy dấu vết mỗi ngày

Phai nét cùng bia mộ

Ai cúi xuống nhìn tôi

Chân tay như dã thú

Địa phủ cũng làm người

Lìa đời tôi vẫn sợ

Sống như loài bò sát

Nhìn lệch hướng thiên đường

Niềm vui kia dẫu thấp

Nhưng lưng vốn nằm ngang

Vậy mỗi khối thịt xương

Mấy linh hồn ẩn trú

Chuông lễ đã reo inh

Hồn cúi và thân lú

[Tôi vừa kể quãng đời

Một người khi đã chết

Nhưng có khác gì tôi

Khác gì anh đổi lốt.] (Sài gòn 1960)

Khởi Hành số 162, Tháng 4.2010)

   :: Đầu Thai

Sớm nay trả lại ưu phiền

Đời ta đã nhẹ trăm miền hợp tan

Xuân hồng chỉ đỏ ngồi đan

Lưới thưa giăng một trần gian đứng chờ

Đừng khô sợi chỉ đừng khô

Trăm năm sống vội ngựa thồ xe bon

Ngón này chỉ nọ đan luôn

Lưới ơi mau rộng thân buồn sắp rơi.

Sớm nay trả lại ơn đời

hâu canh bụi phủ thân người lãng du

Giọt mòn gieo mái thiên thu

Chân mưa dạ héo hon bù lúc vui

Sớm nay rộng đất xa trời

Trăm tay tượng đá nghe rời chỗ xưa

Lưới ơi chỉ hỡi đừng thưa

Bên kia dương thế hồn chưa chịu về.

Hóa Thân, 1964, đang tái bản ngàn thứ 3.

(Khởi Hành số 171&172 Tháng 1&2. 2011)

   :: Trên Tàu Hỏa Paris - Frankfurt ^*

1.

Thiếu em, thơ thiếu một dòng,

Lời ca thiếu nhịp, trong lòng thiếu vui.

Tàu di, tiếng sắt bùi ngùi

Đáy toa gió giật bóng người lùi nhanh.

Thiếu em, lan thiếu một nhành

Tay dư mười ngón, bóng hình dư gương.

Bánh lăn, trục cuốn chiếu giường

Một nghìn cửa sổ thiếu đường tìm em.

Tàu êm, rượu rủ vào đêm

Ly men rót mãi cũng mềm lòng ga.

Rượu say, đâu cũng là nhà

Hai thanh đường sắt thế mà gặp nhau.

2.

Chim bay từ Bắc sang Nam

Mặt trời đang lại nỗi hàn đang xa.

Em ơi từ lúc phôi pha

Mặt trăng càng tỏ sân ga càng gần.

Con tàu lặng lẽ vào sân

Anh là hành lý gửi lầm đến đây.

(*) ... Nhân dịp bổ túc thêm về cách "bố cục tập trung" trong thơ lục bát mà người viết bài này có lần bàn đến, thêm vài ý kiến nhờ đọc được bài thơ mới đây của Viên Linh đăng trong "Giai phẩm Xuân 2004" của nhật báo "Viễn Đông", một trong ba tờ báo Việt ngữ phát hành hàng ngày tại Nam California.

Thoạt tiên, ta bị "bắt mắt" bởi nhan đề bài thơ đầy gợi cảm. Sự gợi cảm này bắt nguồn từ những bài thơ đi du học Âu Châu trở về của Nguyên Sa và Cung Trầm Tưởng xuất hiện trong Văn Học Miền Nam cuối thập niên 1950. Ta vẫn còn mường tượng những đường tàu, những nhà ga mênh mông mông nối liền các thủ đô văn minh; qua Đức là xứ của các triết gia siêu hình mà lãng mạn; qua Áo là xứ của các nhạc sĩ lừng danh; chưa kể Paris ánh sáng là nơi khởi hành của các chuyến tàu xe lửa ước mơ ... Nhưng con tàu hỏa của Viên Linh thật trừu tượng, đó là chuyến tàu của truyện tình cho dù thỉnh thoảng tác giả nhắc ta trở về cụ thể có trục bánh xe, có đáy toa gió giật, có hai thanh đường sắt ... Chỉ đoạn sau mới thật sự là chuyến tàu cụ thể khi đoàn xe lửa tiến vào sân ga lúc bóng trăng tỏ rạng. Nhưng ta bị bất ngờ với sân ga thiếu thân mật, có lẽ xô bồ, trái với ước mơ đặt chân vào xứ sở mộng tưởng do sách vở. Và đó cũng là một cách "bố cục tập trung" của lục bát, tập trung bằng bất ngờ vào hai câu cuối. Các nhà thơ làm thơ lục bát ngắn thường tập trung vào hai câu cuối để gây ấn tượng bằng tu từ pháp như nhân cách hóa, bằng hai vế biền ngẫu trong câu tám, bằng thi ảnh thật đẹp ... Hoặc tập trung bằng câu thơ bàng bạc như "Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai" (Tản Đà), hoặc bằng câu thơ vang vọng như tiếng quay tơ đều đều ngày tháng "Thời gian lặng rót một dòng buồn tênh" (Lưu Trọng Lư). Nhưng riêng Viên Linh trong bài này tập trung bằng ý tưởng bất ngờ, chủ tâm làm trái với đinh ninh mơ tưởng của ta về đoạn kết của một nhan đề thơ mộng.

(trích "Trong Dòng Cảm Thức Văn Học Miền Nam" tr. 457, Trần Văn Nam)

   :: Lầu Chuông

Tháng Tư úng thủy đầu mùa máu tuôn

Tặng em tôi, Chơn Pháp Nguyễn Hữu Hiệu, để nhớ những ngày Vạn Hạnh

Nhận tin em một năm rồi

Thành xưa đã đổi con người đã thay

Cơn mơ chia biệt tháng ngày

Vẫn rơi tầm tã lòng này đêm đêm.

Mưa lầy con phố bôi tên

Em chôn tầm vóc thanh niên giữa đời

Nhớ em biển sách làm khơi

Thả thân trôi giạt với lời muôn phương.

Nhớ em đêm tựa lầu chuông

Rung con tim nhỏ

nghìn đường âm thanh

Em yêu lá ở trên cành

Yêu chim trong gió

yêu thành vắng quân.

Em yêu miếu mộ linh thần

Yêu đầu không mũ yêu chân lột giầy

Yêu người không biết đi dây

Yêu nhà văn hóa đi Tây lại về.

Em yêu lòng trúc ý tre

Yêu kinh vô tự như bè yêu sông

Em yêu Camus lạnh lùng

Đạt Ma qua biển Ngộ Không giữa trời.

Yêu anh phóng đãng lầm nơi

Văn chương sai lúc thân dơi lộn chiều

Em yêu cuộc sống em yêu

Lầu chuông gác sách

mộng điều tuổi xanh.

Hôm nay túi vải bên mình

Em tôi bán dạo trong thành phố quen

Ầm vang trong trí cơn điên

Ném thân anh giạt tới miền hư sinh.

Hơn ba mươi, mộng tan tành

Tay xương quét lệ hoen quanh mắt mờ

Thấy em lầm lũi hơn xưa

Loanh quanh ngõ dưới dật dờ lối trên

Em tôi không sách không đèn

Một đầu tư tưởng bôi lem nghĩa đời

Đêm nay tầm tã mưa rơi

Tĩnh ra tôi thấy mặt trời trắng tinh.

Thấy trăng mọc lúc bình minh

Thấy người lưu xứ lênh đênh Quê Nhà

Thấy tôi đập kính soi hoa

Trên cây nhân thế la đà trái đen.

Thấy tôi nguyền rủa thánh hiền

Cầm dao giết Phật giả điên đốt chùa

Nhớ mưa xưa nhớ mưa xưa

Tháng Tư úng thủy đầu mùa máu tuôn.

Mưa đưa tôi lại Sài gòn

Trán căng nhiệt đới

hồn còn Đông Dương

Gặp em trở lại Lầu Chuông

Dang tay nện xuống Hư Không

một chày.

Chuông không tiếng đã bao ngày

Nghe quen, em tưởng chiều đầy

âm thanh.

Washington D.C., 1979

Khởi Hành số 30, Tháng 4.1999

   :: Cảm Ơn ^*

Cảm ơn câu hỏi đêm qua

Sáng nay giấc mộng quê nhà lại xanh.

"Hỏi rằng Bến Hải Sông Gianh

Bờ Nam bờ Bắc lòng anh bờ nào?"

- Lòng anh quanh quẩn bờ ao

Như con nhện nước ra vào lưới trong.

Cám ơn câu hỏi bạn lòng

Chí xa muôn dặm sao còn bên tôi?

- Đi đâu cũng nước non người

Gần em nghe tiếng khóc cười quê ta.

Cảm ơn tan tác lìa xa

Chân mây góc biển một nhà mà thôi.

Cảm ơn nhan sắc giết người

Yêu em em giết cho đời nhanh hơn,

Yêu em hiểu chuyện hoang đường

Vọng Phu hóa đá

Nam Xương chờ chồng,

Bôn ba trong chốn Bụi Hồng

Hiểu ra nhân thế sẵn lòng phôi phai.

Lâu nay thao thức đêm dài

Hiểu ra trăng tỏ đoái hoài đèn lu.

Cảm ơn con sóng Thần Phù

Xưa ta qua đó, bây giờ chìm đây.

Em ơi đừng hỏi đêm nay

Cho anh được sống đôi ngày yên thân.

Cảm ơn em dẫu một lần

Cho anh yên lặng hỏi thầm lòng anh.

Hỏi rằng trên Bến Xuân Xanh

Bờ Chân bờ Ảo lòng anh bờ nào?

Lòng anh quanh quẩn bờ rào

Như con bươm bướm bay vào bay ra.

Lòng anh không muốn chia xa

Chỉ xin quanh quẩn giữa ta với người.

Anh xin ở giữa cuộc đời

Anh xin quanh quẩn bên người anh thương.

Cảm ơn em nhé tình nương

Em đi đâu đó mười phương lại về.

Mai sau em hiểu câu thề

Anh xin bỏ gốc Bồ Đề theo em.

Cảm ơn câu hỏi bạn hiền

Hỏi ta Đất Nước mấy miền thổ ngơi?

Bạn hời bạn hỡi bạn ơi

Ba năm cóc chết, con người mấy năm?

Non cao phượng ẩn hổ nằm

Ao sâu long mạch âm thầm chuyển mưa.

Ta từ vận nước tiêu sơ

Tào Khê suối cũ trơ trơ một giòng.

Ta từ thân thế lưu vong

Chiếc hồn phiêu dạt tấm lòng mưa sương.

Cảm ơn trời đất muôn phương

Ta còn một mảnh Quê Hương điêu tàn.

Cảm ơn Thiên cổ mang mang

Ta còn chiếc cổng Tam Quan đợi chờ.

Cảm ơn tôi có bài thơ

Gửi người không biết bây giờ nơi đâu.

Thiếu Thất

(Khởi Hành số 41, Tháng 3.2000)

(*) ... ngày nay nhắc lại vết thương xưa, con sông Bến Hải, nhịp cầu Hiền Lương bài thơ chúng tôi tâm đắc nhất là của Viên Linh, một nhà thơ Miền Nam, từ Bắc di cư vào Nam rồi từ miền Nam di tản sang Mỹ, hiện chủ biên tạp chí Khởi Hành tại California.

Bài thơ Viên Linh khơi lại tâm tình một thế hệ: đất nước chia đôi, lòng người cũng phân ly. Bây giờ đất nước đã thống nhất, và đã bớt người bỏ nước ra đi, nhưng lòng người vẫn ly tán; và người đi vẫn chưa thấy ngày về. Đâu đây vẫn còn những con sông Bến Hải chia cắt lòng người và cây cầu Hiền Lương mới xây chưa chắc gì đã nối lại được hết những ước mơ dở dang và tình thương nửa đời nửa đoạn. (Đặng Tiến nhận xét trong bài Cầu Hiền Lương)

   :: Vịnh Đinh Hùng

Tặng anh Hà Thượng Nhân, chị Tâm Huyền

Khúc hát Mê Hồn anh cất lên

Muôn năm tiền sử dội vang rền.

Đại ngàn cháy rực cơn sầu muộn

Thành cổ chìm sâu giấc thụy miên.

Dã thú hồng hoang làm chính sự,

Con người tân thế hóa muông chim.

Hỡi ôi lưu lạc tôi thường nhớ

Có một thi hào sống đã thiêng.

Có một thi hào sống đã thiêng

Kẻo mây vào chiếu, lửa vào chăn,

Yêu người, thanh nữ ra kỳ nữ,

Thương nước, chòi tranh đổi ốc vàng.

Hoàng tử rời đô, dân lữ thứ,

Văn chương bỏ nước, hồn mênh mang.

Hôm nay ngồi nhớ người năm cũ

Tôi hỏi tôi vì tôi nhớ anh.

Tôi hỏi tôi vì tôi nhớ anh,

Kiếp người ngắn lắm, lại vô cùng.

Mực đen ta gửi dòng tâm huyết,

Máu đỏ ai ngờ giọt lệ suông.

Giấy trắng cư tang, đời khóc chữ,

Lòng son chiêu mộ, nước kêu non.

Cánh tay hào kiệt ngoài muôn dặm

Khơi ngọn thần đăng, dụng hỏa công?

Khơi ngọn thần đăng dụng hỏa công

Tụng lên Xích Bích niệm Sông Hồng.

Trăng xưa Trấn Quốc soi vương-tự

Lửa trẻ La Ngà tôi * thiết-song.

Hà Nội thành xưa ta kiếm lại,

Rùa vàng chuyện cũ người tìm gươm;

Anh đi tan vỡ miếu đường

Thơ anh ở lại phố phường phục hưng.

1.8.2000

Khởi Hành số 46, Tháng 8.2000

   :: Vọng Ý Thời Gian

Chiều xuống dơi bay nhập bóng chim

Thân mao cánh vũ có ai tìm

Sáng ra đuôi chuột còn trên mái

Nhảy bốn chân cà thọt trái tim.

Thức giấc chong đèn soi mộ thơ

Đường vào thăm thẳm lối đi ra

Đêm qua phủi bụi thời gian đọng

Tìm thấy ta nằm trong sách xưa.

Ném sách quăng ta thấy nhện buông

Chân tay níu lấy sợi tơ chùng

Tơ giăng vào sách, neo vào sách

Mở sách coi chừng hại đến thân.

Khởi Hành số 51&52, Tháng 1&2.2001

   :: Ẩn Mật

I.

Mùa xuân tôi trở lại

Miền Tây hoa đang tàn

Duy những nhánh cành xanh vĩnh cửu

Khăng khăng vươn ngọn vượt thời gian

Nhắc nhở gã vương tôn thất chí

Cúi ngó lòng mình

Ôi cánh thẳm yêu thương

Bay mải miết trong vườn em mộng mị.

II.

Tôi lóp ngóp kiếm tìm

Giấc mộng đời ấp ủ

Trong rực rỡ bình minh

Âm u hồn héo úa.

Vẫn im soi kiến trúc cổ thời

Dáng phượng hình loan

Triều các cũ.

Về đây lòa sáng nhật nguyệt đường

Rọi chiếu anh lao lung hai bờ sinh tử

Hoặc

Yêu em,

Ôi một tối trúc tơ lòng tư mã lưu vong

Trong khô hạn rạt rào mưa ẩn mật.

III.

Chúng ta trông nhau đi

Giữa vườn đời quạnh quẽ

Cành nhánh mọc xum xuê

Trái nhân sinh hệ lụy.

Tháng Tư hoa máu rụng bời bời

Biển ngoài đất nhớ

Kiếp kiếp chờ mong

Em khép mắt tối bừng chấn song tù ngục

Anh cô đơn hối hả bốn tường vây

Lạ mặt.

Soi bản hoài

Soi cùng quẫn đau thương

Thấy chớp mắt mưa sa

Thấy chập chùng tuyết đổ

Sao đôi ta yêu nhau chẳng cùng gắn bó

Chập choạng cánh dơi về

Kiếm đâu thiên đường lỡ,

Em hãy hát anh nghe

Câu hát Bắc Ninh

Điệu hò cố lý

Đời một mai ai biết thuở trùng hưng

Trong tro bụi phượng hoàng vươn cánh dậy.

IV.

Chẳng phải hồn tăng lữ

Ngờm ngợp mái vô thường

Rượu uống như nước lã

Lòng tịnh tựa thu sương

Yêu em u uất trăm năm chậm

Đêm gửi tình đau qua đại dương

Hỡi ơi hoang phế miếu đường

Lòng son như ngói âm dương tan tành

Yêu người mái tóc còn xanh

Trong đôi mắt mộng còn anh đợi chờ

Chín năm rồi chín năm qua

Fm ơi có nhớ Đạt Ma ngồi thiền

Tịnh tâm. Bẻ gối. Tìm quên

Một hôm bích nhãn lên thuyền về Đông.

V.

Nhớ lại tháng này mải miết

Lớp lớp tàn vong

Bằng hữu chia tay

Anh em bốn hướng biệt mù giông bão tán

Còn lại ta hớt hải giữa đường

Ngó lung giòng nước lặng

Soi suốt hình dong chàng dũng sĩ vô nhan

Gươm đàn lỡ dở

Một tối cuồng say hương phấn

lãng chuyện Non Sông

Kết duyên đời ẩn dạng.

Ai hay buổi sáng tỉnh thức mơ mòng

Mênh mông bến nước

Mới biết đêm qua ngủ vùi đò dọc

Say giả chân gầy cuộc trăm năm,

Xưa hảo hớn một thời

bôn ba tới Lương Sơn Bạc

Chiều tà lỡ bước

Hươi gươm chẹt lộ

riết rồi thành kế mưu sinh

Rốt cuộc chỉ làm tên cướp cỏ

Tôn gái quê làm áp trại phu nhân,

Hưỡn hưỡn một phương hùng cứ mọn

Mơ xa chỉ thấy bụi trên đường.

VI.

Đôi khi tôi thất lạc

Trong chữ nghĩa hàm hồ

Giữa đường lầm bạn tác

Hư ngụy tưởng chân như.

Xem tranh trê cóc quên đồng dạng

Niệm Phật Quan Âm bụng vẫn ngờ

Chuyện cũ mười lăm năm nhớ lại

Lòng như sương giá hối bi thu.

VII.

Lúc gặp người bạn mới

Tình ngỡ tự xuân xanh

Yêu ngay không kịp nói

Hai mươi năm tìm em.

VIII.

Mọc ở biển đông trong tuyết giá

Thơ ôm niềm nhớ ngại Trăng tan

Hạc vàng mai có bay theo gió

Trăng lặn về Tây Thơ lặn sang.

IX.

Câu hỏi Thơ là gì?

Cỏ hoa nào muốn trả lời

Giáo điều đành không thể.

Thơ đắm chìm kẻ sĩ lưu vong.

Thơ yêu đương ngược đường tuổi trẻ.

Thơ triều các phế hưng biển dâu quá khứ.

Thơ tro tàn trùng phục ngày mai.

Thơ của tôi tịch mịch đền đài

Bát ngát tuyết đông sang

Biệt mù thu phong hỏa.

U huyền em cặp mắt đêm sâu

Lòng nhiệt đới lời ngọt ngào thổ ngữ

Rào rạt mùa xuân cũ

Nỉ non mưa những mái nhà sầu

Ẩn mật,

Em,

Đâu?

X.

Nghi thức của ngày hội ngộ:

Dưới chân thang, (lặng lẽ), đợi chờ em.

Thoảng nhẹ như sương rơi đọng đầu thềm

Cửa hé mở, (cầm tay), thân quấn ngã.

Chuyến bay khuya

Dung nhan mờ tỏ

Lai về đây ngôi nhà cuối ngõ

Âu yếm ca dao

Mặn mà tục ngữ

Mắt cười xanh. Giọng biếc. Ẩm hường môi.

(Nghiêm cẩn) xin em hái một nụ cười

Đặt vĩnh viễn trong bình hoa thảo mạc.

XI.

Hoa dung nhan rực rỡ

Cây nhân sinh rạng ngời ...

XII.

Mùa xuân tôi trở lại

Miền Tây hoa đang tàn

Cánh hạc trong Trăng kịp về trước sáng

Soi mở nhật nguyệt đường

Tìm thấy mộng ấu thời ấp ủ

Sau lớp bụi thời gian quên.

    Đêm qua anh hỏi ngọn đèn

Tàn bao nhiêu mộng thì em giải thề?

    Đèn không soi thấu cơn mê

Mênh mông Trời Đất lối về đời nhau.

    Đến đây thân ái cửa vào

Bình yên phút ở lao đao phút lìa

    Hai người cùng hỏi sao khuya

Bao năm thảo muội sầu kia mới tàn?

    Sao không tỏ. Thét sao băng

Vụt nghe tiếng hạc trong Trăng gọi mời

    Chúng ta một lứa bên trời

Yêu nhau yêu tự cõi đời sơ tân.

Ba sinh hương lửa có gần

Gửi em đầy đủ

Thân

Tâm

Ý

Lời.

Gửi em tiếng khóc câu cười

Văn Chương, Hạnh Phúc, Cuộc Đời, v.v...

California - Virginia, 3/4 - 1984

Khởi Hành số 63&64, Tháng 1&2.2002

   :: Lục bát Viên Linh

Chữ Nghĩa

Đêm qua Thơ hỏi ta rằng

Người ơi vần điệu vô hằng còn không?

Trái tim người có còn hồn

Nhánh cây đau khổ có trồng vườn ai?

Trái tim ta đã ở ngoài

Vườn ta thảo mộc u hoài từng cây.

Sáng nay Chữ hỏi câu này

Người ơi Ý Tứ còn đầy hay vơi?

Chân phương Ý ở trong đời

Hoài nghi Tứ đã ra lời này kia.

Chữ ta từ nghĩa ra đi

Tâm ta chỉ hiểu phân ly là nhà.

Chập chờn trong sách là ma

Tấm chân diện mục là hoa trái mùa.

Đêm qua tầm tã cây mưa

Văn chương vô mệnh hoang sơ lắm rồi.

Hỏi ta đừng hỏi bằng lời

Một cây rụng lá vườn trời không bay.

Đêm qua giấy hỏi câu này

Tay ai cầm bút ban ngày hỏi ta?

Sách Xưa

Sách xưa đọc lại dăm trang

Hững hờ không hiểu ta đang đọc gì.

Phải rồi thời khắc đang đi

Cái ta trong sách phân ly với đời.

Chiếc thân cuộc thế đất trời

Trăm năm luân phách. Bời bời tử sinh.

Tắt đèn trời đã bình minh

Ta ra khỏi sách. Thấy mình ở trong.

Tạp Thi

1.

Sừng sững như núi như rừng

Mênh mông trang sách cánh đồng cổ xưa

Thiên thu một mối mơ hồ

Bao nhiêu mùa gặt chưa vừa bụng ta.

2.

Nửa đêm nghe động ngoài thềm

Thắp đèn mở cửa ngó mình trân trân

Xóm người, ma quỉ nào thăm

Trở vào đã thấy bóng trăng vào nhà.

3.

Văn là đẹp vẽ là văn

Sử truyền ta vẽ từ năm xuống thuyền

Vẽ con cá sấu lên mình

Đôi khi nghệ thuật mạo hình quỉ ma.

Chị Tôi

Tự dưng nghe tiếng tù và

Đồng chiêm nước mặn quê nhà nôn nao

Thẫn thờ vo gạo cầu ao

Áo phin quần lãnh má đào chị tôi.

Yêu

Yêu là chuyện của dung nhan

Yêu là có lúc bàng hoàng nhớ thương

Yêu là có lúc trên giường

Thấy người yêu vẫn soi gương ngắm mình.

Chuyến Xe

Tặng Trần Lam Giang

Về Nam lưu chuyển ba người

Tóc xanh đầu bạc, mắt ngời mộng đêm.

Tình xưa - Bạn mới - Thân quen

Lên xe về Bắc nặng thêm ít nhiều.

Thủy Nguyệt

Anh nằm gối bụng xem trăng

Thấy sông muồng tía thấy đồng xanh rêu

Thấy người lặn lội tìm yêu

Dầm thân bến nước sớm chiều bôn ba

Ẩm hoen một giải giang hà

Chan chan cõi nguyệt la đà mộng sơn

Yêu em quanh quẩn bên cồn

Gác chèo anh thấy bồn chồn sóng xô

Em yêu, anh sống từng giờ

Thuyền anh chỉ đậu bến bờ có em.

Thương Hồ

Lênh đênh nửa mái thương hồ

Khóc cười với nước reo hò trong mây

Cơ đồ chỉ một tầm tay

Thương yêu chỉ bến sông này có ta.

Khởi Hành số 75&76 (Xuân Quí Mùi), Tháng 1&2.2003

   :: Vườn Nhân Loại

gửi cháu Thuý Anh, đâu đó trong lòng Biển Đông

Có khu vườn nhân loại

Ngày đêm mọc quanh ta

Mỗi một mầm gieo xuống

Có trăm dòng lệ sa.

Mùa nào mầm cũng mọc

Xuân hạ cùng thu đông

Nắng lửa và giông bão

Vườn càng nở thêm bông.

Thế kỷ ta đang sống

Chập trùng nhiều khúc quanh

Khu vườn đời đây đó

Càng ngày càng lan nhanh.

Mầm của mùa đói kém

Cây của mùa đao binh

Mầm của mùa chủ nghĩa

Cây của mùa điêu linh.

Có vườn mùa phong kiến

U uất hồn oan khiên

Có vườn nhân cách hiếm

Lác đác nhánh cần vương.

Có vườn thời khởi nghĩa

Cây cỏ đầy thanh niên

Có vườn mùa dân chủ

Cây cỏ toàn anh em.

Mầm của mùa dị giáo

Ma quỉ lầm nhân sinh

Mầm của mùa dân tộc

Nghĩa địa rền chân kinh.

Mầm của mùa ngụy tín

Lời nguyện cầu u minh

Cỏ cây vườn phát xít

Xe tang đầy xác dân.

Có vườn mùa cộng sản

Bia đá làm công an

Có vườn mùa cải tạo

Mồ mả làm ăng ten.

Mênh mông ngoài hải phận

Chìm đắm lòng đại dương

Có khu vườn nhân loại

Thả những mầm trơ xương.

Cửa Thần Phù mái lật

Đá Tào Khê sóng mòn

Mầm của mùa giải phóng

Nổi trôi về âm cung

Ngược thuỷ triều vĩnh biệt

Phiêu bạt vườn lưu dân

Trăm năm thành hải thụ

Giữa đời vào mồ hoang.

Mầm của mùa lưu lạc

Đời nay đã cỏ vàng.

Có khu vườn nhân loại

Ngày đêm mọc quanh ta

Mỗi một mầm gieo xuống

Có trăm dòng lệ sa.

Mầm ấy là thi thể

Được bón bằng huyết hoa

Khu vườn là nghĩa địa

Xanh đều đều mộ bia.

30.4, Santa Ana, 2000

Khởi Hành số 90, Tháng 4.2004

   :: Gọi Hồn

Trên Huyết Hải thuyền trôi về một chiếc

Chiều bầm đen trời rực rỡ đau thương

Thân chìm xuống băng tuyền giờ tận biệt

Sóng bạc đầu hối hả phủ trùng dương.

Thấp thoáng trần gian

Mịt mù bóng đảo

Trôi về tây về bắc về đông

Trôi về đâu bốn bề thủy thảo?

Về đâu kiếp đắm với thân trầm?

Hồn ơi dương thế xa dần

Hồi đi thôi nhé thủy âm là nhà.

Hồn về trong cõi hà sa

Sống không trọn kiếp chết là hồi sinh.

Ngựa Hồ chim Việt biến hình mà đi

Hồn vẫn ở la đà Nam Hải

Hồn còn trôi mê mải ngoài khơi

Hồn còn tầm tã mưa rơi

Tháng Tư máu chảy một trời sương tan.

Thân chìm đắm cõi điêu tàn nước cũ

Những lâu đài thành quách những vàng son

Những tân thư kỳ mặc những linh đường

Những rực rỡ của một thời dựng nước.

Bao mắt mở bao tóc sầu dựng ngược

Bao tay cùm bao ngực vỡ hôm qua

Trong rêu xanh ngần ngật bóng sơn hà

Lướt hải phận về dưới trời cố quốc.

Nhắm hướng hôi tanh

Chia bày trận mạc

Hồn binh tàn hỗn chiến Thủy Môn Quan.

Đêm rơi thời hết vận tàn

Ô y cầu nhỏ người sang Lạc Hà.

Thác rồi thân hóa phù sa

Mom men trở lại quên nhà mỗi đêm.

Về đâu đêm tối

Hương lửa lung linh

Những ai còn bóng

Những ai mất hình?

Những ai vào kiếp phù sinh

Hóa thân hồ hải làm binh giặc trời

Khi nào hết quỉ ngoài khơi

Ta vào lục địa ta hồi cố hương.

Cùng nhau ta dựng lại nguồn

Chẻ tre đẵn gỗ vạch mương xây đình.

Ông Nghè về lại trong dinh

Tướng quân giữ ải thư sinh dưới đèn.

Từ Thức lại trở về tiên

Sĩ phu giảng huấn người hiền bình văn

Nương dâu trả lại con tằm

Ruộng xanh trả bác nông dân cần cù.

Ngựa ông trả lại thằng cu

Nhà chung trả Chúa chùa tu trả Thày

Quạt mo tao trả cho mày

Các cô yếm thắm trả bày trai tơ.

Việt Nam dựng lại sơn hà

Móng rồng năm lượt Quê Nhà phục hưng.

Đã tỉnh sầu u thương tiếc hết

Bình minh lên nghe, hoàng hôn biết

Chim lạnh về Nam sông núi ta

Không nói không cười chân trở bước.

Nỏ thần thủa trước

Gươm bén hồ xưa

Tràn lên như nước vỡ bờ

Lạc Long lại đón Âu Cơ về thuyền.

Các con từ dưới biển lên

Từ trên núi xuống, hai miền gặp nhau ...

Năm nghìn năm lại bắt đầu

Chim nào tha đá người đâu vá trời

Chúng ta rời bỏ xử người

Loài chim trốn tuyết qui hồi cố hương.

Virginia, 1981.

Khởi Hành số 95, Tháng 9.2004

   :: Hình Nhân

Về đây đối diện thân xưa

Chim muông trên đỉnh ngựa lừa dưới chân

Người trung nghĩa kẻ gian thần

Có khi thoả hiệp lại ngầm tính thôi

Về đây bản chất quên tôi

Thấy ai trong trí thấy người quên ta

Khi gian dối lúc thật thà

Khi quen lúc lạ khi xa lúc gần

Bây giờ lộ mặt hình nhân

Tôi ôm hạnh phúc canh tân nó sầu

Về đây phận số tôi đâu

Canh khuya đối diện ma thâu cuộc đời

Bàng hoàng một kiếp chim dơi

Lưng khom dáng thú bụng phơi hình người.

(Nghệ Thuật số 1, 10.1966. Chủ nhiệm: Mai Thảo, Tổng TKTS: Viên Linh)

Trích lại từ Khởi Hành số 142, Tháng 8.2008

   :: Giả Sống

Kẻ nào tới tận cùng số phận

Nhìn đám đông như bọn giả nhân

Tối qua tới tận cùng cõi sống

Tôi nhìn quanh một bọn vô tâm

Giữa cuộc đời, vâng tôi yếm thế

Bởi tinh thần lẽo đẽo thịt xương

Hôm qua một người già lạc lối

Hỏi tôi ông có biết không ông

Con đường đó với gia đình đó

Tôi lắc đầu lẩn tránh loanh quanh

Sẽ tới lúc căn nhà tôi tạm trú

Cũng lăn nhào như kẻ động kinh

Nhưng có phải sống là dự tính

Và hoàng hôn sửa soạn bình minh

Tôi biết vậy tuy trong mỗi sáng

Vẫn ngồi ăn lấy sức cho nhanh

Ta đội mũ chưa chắc bù nhìn

Tuy chim vẫn liệng vòng sợ hãi

Tư tưởng anh chưa phải là tôi

Nhưng đành vậy, ta liên kết đại.

(Nghệ Thuật số 22. Chủ nhiệm: Mai Thảo, Tổng TKTS: Viên Linh)

Trích lại từ Khởi Hành số 142, Tháng 8.2008

Cùng Tác Giả:

- Tuệ Sỹ: Tuổi Trẻ Vạn Hạnh Viên Linh Nhận định

- Điếu thi: Thủ̉y Mộ Quan Viên Linh Thơ

- Bạch thư Phạm Huấn Viên Linh Nhận định

- Tuệ Sỹ, Tù Đày Và Quê Nhà Viên Linh Nhận định

- Tuệ Sỹ Giữa Mùa Thay Đổi Viên Linh Nhận định

- Ngọc Linh (1931-2002), nhà văn với bốn chữ mặn mà Viên Linh Hồi ký

- Nỗi âu lo của nhà giáo Bảo Vân Viên Linh Hồi ký

- Con hạc của vua Tự Đức Viên Linh Giai thoại

- Tản Đà Và Hai Chữ Non Nước Viên Linh Hồi ký

- Hoài Điệp Tử, nhà văn nhà báo chết trong ngọn lửa Bolsa Viên Linh Hồi ký