08-03-2014 | VĂN HỌC

SÓNG MÒN ^(*)

Xuân Thao

Đọc thêm:  TRANG THƠ XUÂN THAO

     Kính dâng Tứ Thân Phụ Mẫu

     Tặng vợ tôi và để lại các con.

Làm người dân khi chết

Không cọng cỏ che thân

PHƯƠNG TẤN

Đất Mẹ                                       Chim Xa Rừng

Bởi Đâu                                      Cuộc Tình

Căn Nhà                                    Triển lãm

Ngày Về                                     Bày Tỏ

U Hoài                                        Những ngày đầu nội chiến

Cánh đồng tương lai                  Loài chim hút mật

Có một loài chim                        Lại một chiều buồn

Mỵ Châu                                    Những rừng dừa cụt đầu ở Tam Quan

Dòng nước trong                        Dạ khúc

Một mai em có về quê hương     Sớm mai con dậy

Những sớm mai Việt Nam           Bé ngủ giữa chim, hoa và bướm

Chúa đã biết                              Mây trời Duy Xuyên                  

Nghe chuông Trà Kiệu               Con đã về

Về tắm ao xưa                           Viết cho đứa em trai bị mất tích ở Bồng Sơn

Về thăm chốn cũ                        Sông nước Tiền giang... Sông nước miền Nam

:: Đất Mẹ

Hãy nhìn xuống quê hương nầy khốn khó

Cây không xanh, cho lịch sử thêm già

Một dòng sông đen như... màu hắc ín

Chảy căm hờn trong từng nỗi can qua

Và cuộc chiến lớn lên bằng với tuổi

Trên tay tôi còn ghi dấu lửa binh

Những thù hận đã đứng mờ biên giới

Thôi bay xa từng viễn tượng Hoà bình

Đạn vẫn nổ xẹt ngang đầu Tổ quốc

Lửa chiến tranh làm cháy mặt, xém mày

Những hàng tre lòng âm thầm héo úa

Như quê hương, như đất mẹ đắng cay

Khi nằm xuống ôm mặt trời đỏ lửa

Quê hương ơi,và Tổ quốc tôi ơi!

Vác lý tưởng trên vai làm khí giới

Tôi đi hoài cho máu lệ không vơi

Tiếng mẹ gọi hai mươi năm khản giọng

Nghe xanh xao từng điệu hát qua hồn

Ôi! Trường Sơn mẹ dang tay ôm biển

Cho con xin, một phút, ngã vào lòng

:: Chim Xa Rừng

Gạo châu, củi quế, tình anh

Chim xa rừng nhớ cội ngành nào không?

Dù cho chớp biển mưa nguồn

Ba thu cũng đợi, ba đông cũng chờ

Biển xô cho sóng bạc đầu

Em đi tóc bỏ qua cầu gió lên

Anh về ôm lấy một niềm

Rồi mai xuống thác, qua ghềnh lang thang

Ơi con tu hú gọi ngàn

Sông sâu đàn cá lội vòng thương anh

Gừng cay, muối mặn sao đành...

Sương sa con nhạn bâng khuâng kêu chiều

Sấm thề chừng được bao nhiêu

Chao ôi, tình cũng tiêu điều thế sao?

:: Bởi Đâu

Biếc một khoảng trời xanh

Bông quì vừa hé nở

Xoay theo hướng mặt trời

Giọt sương đêm tìm thấy

Những buổi sáng mai hồng

Gió mơn man lay nhẹ

Mượt một khoảng vườn xanh

Thắp ngọn đèn trí tưởng

Trong thần trí phiêu diêu

Bầy chim cao tiếng hát

Từng phiến ký ức đen

Trốn cùng loài sâu mọn

Người con gái ra vườn

Gót son, sân gạch bóng

Bông hồng nhung hy vọng

Vừa nở cánh đầu tiên

Dưới chân tơ kẻ tóc

Cuộc sống mới bắt đầu

Thơ hiển linh xuất hiện

Đừng tra hỏi bởi đâu?

:: Cuộc Tình

Đại bàng chắp cánh bay xây,

Chở em qua khắp sông nầy, núi kia

Đêm nâu, biển mặn, ô kìa!

Đỉnh non xanh, tạm chia lìa nhân gian

Đem em lên biển rừng vàng,

Lược đây, xin chải hai hàng tóc mai

Ba năm đá nát, vàng phai

Thắt lưng, buộc bụng, ôm vai, níu sầu

Cuộc tình, rồi đổ về đâu?

Chim bay biển Bắc, anh chầu biển Đông!

Anh chừ khô héo tim gan

Ngồi đây dùng tạm nửa phần về sau

Anh chừ vóc hạc, xương mai

Đầu hai thứ tóc, chưa phai mối sầu

Ngồi buồn bốc mộ lên chơi:

Xương tàn, cốt rụi một đời yêu em.

:: Căn Nhà

Căn nhà này không có bàn, có ghế

Căn nhà này không khói, không nhang

Căn nhà này mạng nhện tơ giăng

Căn nhà này tôi vào ra… quanh quẩn

Căn nhà này tường xiêu, vách đổ

Căn nhà này chuột chạy nghênh ngang

Căn nhà này rường, cột nát tan

Căn nhà này không đèn, không lửa

Căn nhà này anh, em xa lạ

Căn nhà này nhiều tiếng nhỏ, to

Căn nhà này đau xót mẹ cha

Căn nhà này mỗi người thu một góc

Căn nhà này không then, không khoá

Căn nhà này kẻ lạ đã vô sân

Căn nhà này nhiều kẻ khác rập rình

Căn nhà này...

     trên bậc thềm

          tôi ôm đầu, cúi mặt

:: Triển Lãm

Đó là một cuộc triển lãm kỳ thú và hấp dẫn.

Không phải tại Phòng Thông Tin Đô Thành,

Không phải được đặt dưới sự bảo trợ

của một cơ quan văn hoá nào cả;

Cũng không phải tác phẩm của các hoạ sĩ

trong “Hội hoạ sĩ trẻ Việt Nam”

Đó là một con đê rộng,

Xa xa là cánh đồng, làng mạc đã đổi màu, cháy xém.

Tác giả của bức tranh hãy còn lẩn quất đâu đó

hay đã đi thật xa.

Xuất xứ của bức tranh có thể được hiểu

là cuộc chiến tranh tàn khốc,

Hằng ngày vẫn tiếp diễn trên quê hương chúng ta.

Nhân vật độc nhất trong bức tranh

không còn phải là con người;

Đúng hơn, là con người cháy đen, co quắp,

đôi mắt trợn trừng...

Bức tranh thật linh động, nhưng thiếu hẳn màu sắc;

Vài con lằn xanh vo ve, vo ve,

Cũng không đủ tạo cho bức tranh thêm phần rực rỡ.

Khán giả vắng hoe, độ dăm bảy người,

Phần đông đều mang bộ mặt rầu rĩ lẫn khiếp đảm

Vài khán giả chỉ chỏ, nhăn mặt, lắc đầu, thở dài.

Bức tranh có sức tác động mạnh mẽ,

cũng như gây được nhiều xúc động lạ lùng;

Và bỗng trong đám đông hiếu kỳ,

Một người đàn bà cúi sụm xuống, bưng mặt khóc,

Khóc vật vã, khóc điên cuồng.

Đoạn vuốt mắt cho tử thi rồi lại khóc,

Khóc tức tuởi, khóc rấm rứt.

Cuối cùng, người đàn bà đắp tử thi

bằng một chiếc chiếu manh,

Và... âm thầm bỏ về...

:: Ngày Về

Chiều chiều chim vịt qua sông

Chắt chiu tiếng gọi thương mong người về

Mắt người xao động hàng tre

Đọt tầng - ô cũng vàng hoe một màu

Mau về, về kịp thương nhau

Sân khoai bốc khói, hương cau đầy giàn

Chim chuyền đậu ngọn hoàng lan

Em che dáng huệ mang mang cúi chào

:: Bày Tỏ

Nhớ Phạm Ngọc Lư và Võ Tấn Khanh

Anh sẽ kể với em,

Những chuyện rất thường tình,

Như Sài Gòn mưa nắng,

Như những giờ tập họp,

Như những lúc điểm danh,

Thường như làm tạp dịch

Này người lính rất mới,

Hãy dõng dạc giơ tay

Ghi nhận mình có mặt

Và sẵn sàng nhập cuộc

Vấn đề được đặt ra

Không còn là lựa chọn

Bởi trước mặt chúng ta

Một đoạn đường chông gai

Phải lầm lũi bước tới...

Như phải uống ngày đầu

Những viên thuốc khó uống

Như bữa cơm đầy sạn

Trộn lẫn với mùi hôi

(Nuốt cho qua sự sống)

Ai dám cá với tôi,

Quân trường đổ mồ hôi

Chiến trường bớt đổ máu?

Ôi, máu ta đã đổ

Hai mươi năm chiến tranh

Chưa một lần ngẩng mặt

Nhìn thẳng vào mặt trời

Để làm một người thường

Với ý nghĩa đích thực.

Ôi, quê ta đổ nát

Hai mươi năm chiến tranh

Chưa một lần hàn gắn.

Chúng ta đã làm gì?

Chúng ta làm được gì?

Các ngươì làm được gì?

Hay châm thêm mồi lửa

Vào lò lửa quê hương

Đang đến hồi ngùn ngụt

Ôi, hàng hàng, lớp lớp

Nhấc từng bước ra đi

Này người bạn đồng đội,

Buồn chi mà không vui

Chúng ta đang nhập cuộc

Không phải điều đáng mừng?

Hay có điều bất ưng

Xin mạnh dạn đưa tay

Nói thẳng và nói hết

Nhưng thấy rằng khó nói

Có lời khuyên nên im

Và làm quen chấp nhận

(Ôi, thói quen giết người!)

Này hỡi mùng hỡi chiếu

Vừa lấy từ nhà kho

Cớ sao mà gần gũi

Thân thiết hơn tình nhân

Và này tấm poncho

Mái nhà thân thu nhỏ

Che nắng đổ, mưa tuôn

Nếu chẳng may ta chết

Hãy gói ta thật chặt:

(Chiếc áo quan bất ngờ

Của người lính xấu số)

Và những điều bày tỏ

Thật bình thưòng phải không ?...

Quân trường Quang Trung 1968

:: U Hoài

Đã xa từ thuở nào em?

Cho anh tìm lại môi mềm, vai êm

Lời thề cắt tóc làm tin

Chao, hương hoa bưởi rụng thềm giêng, hai!

Tóc em còn cụm hoa lài?

Màu hoa thiên lý ngất ngây chưa tàn?

Em chừ tay ẳm, vai mang

Hẳn quên những chuyện đá vàng ngày xưa?

Mình anh đi sớm, về trưa

Một mai ai có nhớ ai, hỡi tình !

:: Những ngày đầu nội chiến

Tặng Trịnh Quang Lào

Bầy voi ùa vào phố

Kéo theo bầy bọ hung

Rắn rít cùng beo cọp

Đều trang bị khí giới

Hoa thép gai nở rộ

Gươm đã tuốt khỏi vỏ

Tượng Phật vẫn điềm nhiên

Sư sãi ngồi tuyệt thực

Cánh cửa sắt nghiến răng

Voi rùng rùng ngoài phố

Những tiếng kêu tắt nghẹn

Thở trong máy thu thanh

Quả mãng cầu tung ra

Vài bức thành ngã xuống

Súng nổ dòn liên thanh

Vài thân cây trúng đạn

Chuồn chuồn bay lên cao

Thả ngàn con đom đóm

Trong đêm tối kinh hoàng

Bầy chó ngao khạc lửa

Rắn rít tràn ngập phố

Bò nghễnh ngãng trong chùa

Lá cờ treo nửa ngọn

Tượng Phật vẫn điềm nhiên

Đà Nẵng 1963

:: Cánh đồng tương lai

Trên đồng cỏ tương lai

Một mặt trời lực lưỡng

Quét từng tảng bóng đêm

Bằng những nhát cả quyết

Chim chích choè hót vang

Như hồi còi báo hiệu

Một ngày mới bắt đầu

Làm nụ hoa choàng tỉnh

Từ phía mặt trời hồng

Đàn chim sâu tua túa

Sà xuống đám mạ xanh

Nhặt loài sâu ký ức

Trên luống cày mới vỡ

Ngai ngái mùi xa xăm

Chiền chiện vụt bay cao

Càng véo von, lảnh lót

Trên cánh đồng tân tạo

Còn in dấu chân trâu

Sức cần lao đổ xuống

Làm phép lạ nhiệm mầu

Trong thôn xóm vang vang

Tiếng chàng lẫn tiếng đục,

Tiếng bay, tiếng nện đinh

Trùng tu căn nhà mới

Trong nắng mới ngùi ngùi

Em đem hong chiếc áo

Trên bờ giậu xanh non:

- Những ẩm mốc ngày cũ

Vào một ngày tái tạo

Anh đem phơi trái tim

Đập quá đỗi thật thà

Cho tự do vỗ cánh

Trên đồng cỏ tương lai

Buồng phổi anh hít thở

Trong nhịp điệu bình thường

Như hoà bình có thật

Ôi, hoà bình có thật!

:: Loài chim hút mật

Tặng X T. (1967- 69)

Trên cành khô linh hồn anh về đậu:

- Con chuồn chuồn đã mỏi cánh phiêu du

Lòng đất mở đón bàn chân anh bước

Đất ru anh từng giai điệu thiên thu

Quê hương em, sông dài trôi lênh láng

Nước trong veo, từng cụm núi xanh lơ

Thôi ! hít thở đã no đầy buồng phổi

Thôi! bay cao cho hồn chạm mây mờ

Gươm với súng, không ngăn cây xanh lá

Và đêm đen không lấp hết trăng sao

Lúa trĩu hạt ôm nhau cười với gió

Cá tung tăng bơi ngược nước sông đào

Buổi sáng dậy thấy vườn em sương phủ

Rồi nắng tươi lên từng đọt lá non

Thấy thân thể bỗng đâm chồi, nẩy lộc

Và trong anh mùi đất ải đầy hồn

Xin trở về làm loài chim hút mật

Hót trong vườn nâng giấc mộng em cao,

Chùm hoa nắng lượn quanh hồn cỏ mượt

Một chút say cho vừa đủ xôn xao

Xin trở về cầm cái cày, cái cuốc

Chăm bón khu vườn giúp đỡ mẹ cha

Cho mùa cải em đọng đầy hoa tím

Cho vườn chanh hương tỏa ngát sau nhà

Rồi những đứa con ta sẽ lớn lên

Trao em đấy với ngôi trường tiểu học

Bài vỡ lòng em sẽ dạy: “yêu thương”,

“Chữ nghĩa ơn thầy, công cha, nghĩa mẹ”

Lỡ anh chết, lỡ một mai anh chết sớm

Xin cho anh một chỗ ở trong vườn

Không hối hận, bởi rất nhiều ơn huệ

Chắc yên vui vì quá đỗi yêu thương

Mộ Đức 1969

hà nội, 2.6.2012

:: Có một loài chim

Trên cây cau kìa tổ chim dồng dộc

Treo lửng lơ trong khoảng mát yên lành

Anh thường bảo tổ chim là: “nôi cỏ”

Chở tình chim lên chót vót cao xanh

Buổi sáng, buổi trưa, buổi chiều, xế bóng,

Khi nắng lên cây, khi lá xôn xao,

Anh nhìn thấy từng đôi chim nho nhỏ

Miệng làm vai tha từng cọng cỏ khô

Chúng múa hát, chúng cười vui luôn miệng

Chúng xây nôi kiên nhẫn, miệt mài

Trưa nắng gắt chúng dìu nhau tìm thóc

Rồi rủ nhau tắm mát bến sông xa...

Và cứ thế, ngày này sang ngày khác

Đôi chim non làm xong tổ uyên ương

Em nhìn xem: bao nhiêu là “nôi cỏ”,

Treo lửng lơ dưới tàng lá trong vườn

Từ hôm đó, đôi chim non có tổ

Chim không còn sợ gió sớm, mưa sương

Rất âu yếm, chúng tìm dòng suối ngọt

Chúng dìu nhau đến bờ bến yêu đương

Đôi chim nhỏ, anh chắc rằng hạnh phúc,

Trên nôi son, nhún nhảy hót luôn mồm

Chúng chia nhau từng mầm cây, hạt thóc

Và chia nhau từng phiến mỏng yêu thương

Rồi chim mái, một hôm nằm lại tổ

Cùng niềm vui, dầu mang nặng, đẻ đau

Dồng dộc trống phải chạy xuôi, chạy ngược

Ngoài cửa son, chim uốn giọng ru mau

Trên cây cau kìa, tổ chim dồng dộc

Treo lửng lơ trong khoảng mát yên lành

Anh thường bảo tổ chim là: “nôi cỏ”

Chở tình ta lên chót vót cao xanh

:: Lại một chiều buồn

Ôi, buổi chiều buồn nhất đời ta

Trời mưa dai hoài, mùa nước lớn

Ta đi dưới đám mây đen:

- Những đám mây chở đầy tin buồn

Ta đi dưới cơn mưa chiều tầm tã

Lòng hỏi lòng biết sẽ về đâu?

Ôi, những buổi chiều Việt Nam như buổi chiều nay

Ta thả đôi chân lang thang cùng khắp xóm thôn

Ta đang đi trên điêu linh vận nước

Lòng trống vắng:

Không buồn, không vui, không nhớ nhung, hờn dỗi

Gió giật từng cơn:

Lá tre rơi tan tác,

Lòng ta tan tác...

Tiếng súng từ một chiếc cầu nào đó vọng về,

Nghe buồn tênh như từ cõi chết...

Ôi, có chiều nào như buổi chiều nay

Lòng ta buồn vô hạn

Ta đi sờ soạng như một bóng ma hời

- Ôi, bóng ma hời mất nước!

Ôi, ta buồn, ta buồn

Không thiết nói năng

Ta cắm bước lang thang...

Muốn đi cho hết quê hương, bờ cõi

Để nhìn buổi chiều Việt Nam tàn tạ

Mặt trời trốn mất sau đám mây dày đặc:

- Những đám mây che kín tuơng lai !

Biết nói làm sao hỡi, quê hương yêu dấu !

Ta muốn khóc mùi mẫn

Như ngày nào còn trong lòng mẹ

Nhưng nước mắt đã khô,

Tim khô

Con nước lớn tư bề phủ kín

Ruộng đồng ngập lụt mênh mông

Những xác rạ bềnh bồng...

Lòng ta bềnh bồng...

Mưa vẫn rơi tầm tã,

Gió giật từng mảng thịt ta đau xé

Ta thấy Việt Nam hồn rách bươm tơi tả

Ôi, buổi chiều Việt Nam cơn mưa trùm lấp

Ta một mình lang thang

Cố nén tiếng thớ dài...

:: Mỵ Châu

Đi tìm vết lông ngỗng

Suốt cả một đời ta

Nhớ em, anh hỏi đá

Nàng đâu? Nàng đâu?

Bờ biển hình cài lược

Ngựa trắng chạy vòng

Sóng tung bọt

Dạt xa ngoài cơn mê

Đứng trên bờ vực thẳm

Gọi tên một loài hoa

Xác nàng trôi ngược

Mỵ châu, Mỵ châu ơi!

Giọt lệ rơi vào lòng giếng khơi...

:: Những rừng dừa cụt đầu ở Tam Quan

Tặng Lữ Thứ và H. Phước

Tôi đi qua những rừng dừa ngút ngàn

Tôi đi qua những rừng dừa cụt đầu, cháy xém

Miệng cháy bỏng, trời tháng tám khô se

Ôi, tôi khát! Tôi khát!

Khát vô cùng giọt nước dừa ngọt lịm

Tôi khát và đồng bào tôi khát

Biết ngày nào thôi hết chiến tranh,

Biết ngày nào thanh bình trở lại?

Cho dừa xanh nghiêng ngả lá

Cho trái ngọt treo trên cành mời gọi

Người lữ khách giữa trời trưa tháng tám

Miệng cháy bỏng, khô se bởi khát...

Ôi, Tam Quan, quê hương yêu dấu !

Người ra đi còn nghe Qui Nhơn biển réo gọi về

Tam Quan ơi, Tam Quan !

Một ngày nào lò lửa chiến tranh

trùng trùng trút xuống

Những rừng dừa bốc cháy

Những thôn làng bốc cháy

Đồng bào chạy tan tác:

Những trẻ con lạc mẹ

Những mẹ mất con

Những vợ mất chồng

Người xa Tam Quan còn mang theo

bóng dừa, mái lá

Dừa ơi, dừa ơi!

Dừa đã cho người trái lành, nước ngọt

Dừa đã cho người mái lá đơn sơ

Dừa đã cho ta bánh tráng rắc mè

Dừa đã cho em thơ ta cốt dừa rửa mặt

Ôi, những em gái Tam Quan thịt da nhan sắc!

Tóc chấm bờ vai, mắt biếc tay dừa...

Tôi đi qua những rừng dừa cụt đầu, cháy nám

Những thân dừa mang đầy dấu đạn,

Nhũng tường vôi đổ xuống những tường vôi,

Những mái tranh cất vội,

Những em gái Tam Quan mắt sầu cố xứ,

Đang mơ:

Một ngày nào thôi hết chiến tranh,

Một ngày nào thanh bình trở lại?

Cho những rừng dừa lá xanh nghiêng ngả

Để em gái tôi mắt biếc lại reo vui,

Hát khe khẻ trong nắng vàng rực rỡ :

“Anh về qua xóm nhỏ,

“Em chờ dưới bóng dừa...” (*)

(*) Lời bài hát “Tình quê hương” của nhạc sĩ Phan Lạc Tuyên

:: Dòng nước trong

Buổi em về nước nguồn trôi chầm chậm

Lá reo vang và nắng cũng xôn xao

Áo trắng mỏng phủ qua hồn hiu quạnh

Dòng nước trong bịn rịn níu chân bờ

Ôi, tóc em bay, bay bay ngào ngạt!

Thổi miên man hồn cỏ mượt nhung tơ

Lũ mây trắng bỗng dừng bay đứng ngó

Trên miền cao, chân ai bước dại khờ

Em tuổi lúa và dung nhan của gió

Trong lòng tôi mùa gặt đã đơm bông

Loài chiền chiện bay cao theo chiều nắng

Dưới cầu sông nước lênh láng se lòng

Chùm hoa nắng từ miền xa về đậu

Hồn xanh xao, thôi mỏi cánh bay đi

Mây của gió, xin một lần vướng lại!

Cho dòng sông con nước chảy tư bề...

:: Dạ khúc

Gởi C.

Đêm về trong tĩnh lặng

Nghe ra rả tiếng trùng

Hương xưa về phảng phất

Đàn lạc phiếm, tơ chùng

Vườn ta trăng dãi bóng

Cúc vừa nở năm bông

Cửa mở gió lồng lộng

Có ai về nhớ mong?

Lạnh ngắt tiếng chim vạc

Bay trong sương mịt mùng

Lòng ta lạnh như là

Sông lạnh giữa lòng sông...

Ta bỗng đi quanh quất

Dưới sương lạnh la đà

Thèm nghe một tiếng nói

Chỉ cơi dậy tiếng gà!

:: Một mai em có về quê hương

Tặng vợ tôi, những ngày đầu quen nhau

Mai nầy em có trở lại quê hương

Phải nhìn thấy xóm làng xác xơ

Xin em đừng cau mày, đăm chiêu

Chiến tranh rồi sẽ tàn đi như cơn bão

Mai đây những mái tranh mới sẽ mọc lên

Cùng tin yêu đầy ắp

Mai nầy em trở lại quê hương

Nhìn cánh đồng bỏ hoang, nứt nẻ

Xin em đừng vội buồn

Một ngày không xa,

Lúa trên đồng quê ta sẽ trổ

Bắp sẽ bồng con trong gió xuân phơi phới

Ruộng mía, nương dâu một màu xanh biếc

Luống cải, hàng cà níu gót chân em

Hứa một đời ấm no, sung túc

Mai nầy em có về quê hương

Nhìn kênh rạch khô queo, hàng tre vàng cháy

Xin em đừng thất vọng

Nước từ nguồn cao sẽ tưới về muôn ngả

Nước sẽ luân lưu nhiều như mạch máu

Cho hàng tre còi không còn rụng lá, xác xơ

Soi bóng mát xuống bờ kênh,

Những trưa hè êm

Một mai em có về quê hương

Nhìn khu vườn tuổi nhỏ héo khô,

Vắng tiếng chim ca hát

Xin em đừng hờn tủi,

Những bàn tay nhiệm mầu,

Sẽ dựng lại thiên đàng đã mất:

Có bóng cây râm,

Có tổ kiến mối,

Có hốc đá, bụi cây,

Có cây sung, gốc vả,

Có bụi cửu-lý-hương,

Có bầy bù chao,

Có bầy chào mào cắn trái,

Có con chích choè hót vang buổi sáng,

Có cặp tắc kè cất giọng đêm thâu...

Một mai em có về lại quê hương

Nhìn trước, trông sau vắng ngắt bóng người

Xin em đừng khóc

Bởi cuộc chiến nào chẳng phải hy sinh,

- Chiến tranh nào mà không tàn nhẫn ?

Nhưng mai đây thế hệ trẻ lớn lên,

Mạnh như măng mọc,

Dạt dào như trùng dương,

Ồ ạt như thác lũ.

Những bàn tay nắm chặt những bàn tay,

Chung sức kề vai, hân hoan tạo dựng.

Tiếng nói, tiếng cười vang vang thôn xóm,

Người lũ lượt đi, về như trẩy hội,

Thoăn thoắt như sao sa.

Tay cuốc tay cày xây dựng ngày mai,

Vui vầy nông tang,

Xanh vồng lúa nếp

(Không thể bỏ hoang một tấc đất cha ông để lại)

... Tiếng mõ râm ran giục về đại hội,

Tiếng trống chầu thúc giục đi lên...

Đi lên mãi trên đường dựng nước...

Tịnh Bân, Sơn Tịnh, Quảng Ngãi, 1968-1969

:: Sớm mai con dậy

Mai nay con dậy hé cười

Là tan bao nỗi rã rời đêm qua

Là xua đi những bóng ma

Hết đêm lẩn quất, hết ngày điêu linh

Là thôi cái chết rập rình

Là lui cái sợ lượn quanh sau nhà

Mai nầy - không phải đêm qua

Con cười như lúa thức sa giữa đồng

Như cây vừa trổ chùm bông

Như chim mở mắt hát rân sau vườn

Như đường cày ải dâng hương

Như rơm rạ mới, như đường mía mưng

Mai đây, con dậy bừng bừng

Sông xanh, biển mặn, núi, rừng chào con

Đông Hải dậy với Trường Sơn

Trái tim thức dậy xoá hờn Bắc - Nam

Quảng Ngãi 1972

:: Những sớm mai Việt Nam

Gửi con gái đầu lòng

Rồi trên cánh đồng no gió, lũ trẻ con trở về,

Cùng tiếng chim líu lo,

Bé thơ ta bắt đầu lại bài đồng dao

bị quên lãng từ nhiều năm

Trên cằn cỗi nhục nhằn,

cỏ cây vươn vai khoe chiếc áo xanh,

Đất cũng cựa mình bừng dâng sức sống...

Mai Việt Nam! Ôi, mai Việt Nam!

Khi tấm vải - đen - phủ - mặt buồn bã của đêm,

cuốn nhanh trên đồng cỏ tương lai,

Sức sống ta hiển hiện

Nỗi hân hoan chạy vòng, lan xa đến cùng tận bờ cõi.

Bằng đau thương trầm tích,

Người nông phu đem lên đôi tay

những nhát cuốc cả quyết,

Bằng khốn khổ, bần cùng,

Lưỡi cày ta trở nên sắc bén hơn,

Hôn sâu xuống lòng sỏi đá

cho vỡ ra mạch sống,

Bằng cùng cực đời kiếp,

Mác rựa tung hoành tàn phá cỏ lùng.

Nhựa nguyên phấn khởi dâng cao cho cây xanh lá...

Bằng xương máu của những người đã nằm xuống,

Cây trái phải sum xuê

Hoa màu phải bát ngát

Dòng sông no kềnh, loáng nước dưới bình minh

Ôi, những dòng sông chở bồng bềnh thực phẩm,

tưới vào miền đất thó!

Mỗi dòng sông là một mạch máu

(Có đến trăm ngàn mạch máu

luân lưu trên khắp thân thể quê hương)

Rồi trong khu vườn sầm uất,

Cây lá run rẩy ngợi ca vang dội niềm hân hoan,

Những mụt măng như những cánh – tay - trần – con - gái

đội đất dương cao,

Đòi quyền đóng góp

Chim chóc bay về làm tổ tự nhiên,

Chẫu chuột băng mình bơi qua con kênh nước cạn,

Trên bờ mương, con cò cao lêu ngêu

yên lặng rình mồi...

Những quá khứ hãi hùng

trốn chạy trên từng khuôn mặt

Không còn thấy vết tích tàn phá trên mỗi miệng cười.

Bằng niềm tin vô song cùng hy vọng rạng ngời,

Người dân quê vấn thuốc,

ung dung đứng nhìn ngôi nhà tranh mới dựng,

Còn ngai ngái thơm mùi tre ngâm.

Trong những ngôi trường bằng đất trét,

Trẻ con ta bắt đầu đánh vần hai chữ Việt Nam:

Mắt bi ve, miệng đỏ san hô

- Đó, thế hệ Việt Nam mai sau

Mai Việt Nam! Ôi, mai Việt Nam !

Không thể mất, không thể nào mất được !

Hãy xắn tay và bắt đầu

Và không một ai có quyền mệt mỏi lúc nầy

Bởi hy vọng hồng như sớm mai

Ước mơ xanh như buổi tối

Trên hoang tàn đổ nát, mai Việt Nam trổi dậy

Không một thế lực nào có quyền đánh cướp

trong ý nghĩ sau cùng của ta:

Những sớm mai Việt Nam

:: Bé ngủ giữa chim, hoa và bướm

Chợt một sáng bé ngủ hiền hơn suối

Có chim, hoa và bướm theo về

Ta bỗng nhớ từng lời ru của mẹ

Bèn “ạ ời” cho bé ngủ say mê

Bé thấy gì trong giấc mơ của bé?

Mà mỉm cười như hoa nở bên hiên

Có phải nắng chuốt vàng quanh nôi nhỏ,

Hay lời chim ca quá đỗi thần tiên?

Ta muốn sụp quì nâng lời cảm tạ

Muốn làm thơ xưng tụng thiên nhiên,

Nhưng bất lực, mớ ngôn từ thô thiển:

- Tiếng thơ nào qua nổi lời chim!

Bé vẫn ngủ, nhịp sóng cồn hơi thở

Máu rộn ràng xô đẩy chảy trong tim

Ta chợt hiểu: thế nào là sự sống

- Câu trả lời quất vào nỗi tử vong

Nhưng cái chết vẫn rập rình quanh đấy,

Biết bao nhiêu “xương trẻ ngập trắng đồng”

Ôi, thương quá, trẻ Việt Nam tội nghiệp!

Chết vô tình trên cùng khắp quê hương

Sáng hôm nay, thật bình yên cho bé

Có chim, hoa và bướm theo về,

Có nắng vàng như tơ ve vuốt lá

Và, bé ơi! hãy ngủ thật say mê...

:: Chúa đã biết

Viết trong lễ Noel 1972

1972 năm trước,

Nhân danh nỗi thống khổ trần gian,

Chúa ra đời nhọc nhằn trong máng cỏ

Vào một đêm như đêm nay

Mà những vì sao long lanh hơn bao giờ,

Tuyết trắng hơn bao giờ,

Thời khắc lắng đọng hơn bao giờ.

Chúa giáng sinh! Ôi, đêm huyền diệu!

Đêm nay,

Khi chuông giáo đường đổ hồi gióng giả,

Đồng loạt khắp năm châu

Hàng triệu tín đồ không ngại đêm đông buốt giá

Xúng xính trong những bộ áo lông

Vượt qua hàng ngàn đụn tuyết trắng,

Hân hoan quỳ xuống dưới chân Người

Tung hô lời cảm tạ

Đêm nay,

Khi tiếng thánh ca trầm trầm cao vút

Bay trên những rừng thông trắng xoá

Lan xa đến những vùng thảo nguyên

Len lỏi dưới những đám lá kè vùng hoang mạc

Trải dài trên những dòng sông bát ngát

Mang thông điệp Tình thương

Đến những tấm lòng lê thứ

(Ôi, đâu đâu cũng có Chúa ngự trị)

Đêm nay,

Khi phiên lễ nhà thờ đã mãn,

Những con chiên trở lại với gia đình

Hân hoan bên những bàn tiệc dọn sẵn

Cung kính nhận lấy thức ăn của Người ban phát

Đêm nay,

Khi cuộc vui gia đình bắt đầu

Bên những cây thông màu sắc lộng lẫy

Bên những máng cỏ rất nhiều công phu

Khi những trẻ con nhặt được những món quà bất ngờ

Trong đôi giày đặt cạnh lò sưởi

Của ông già Noel thân thiện bao dung,

Đến với trẻ con bằng đường ống khói.

Đêm nay,

Khi thiên hạ trên thế giới đều đổ xô ra đường phố

Với những trò giả - trang

Những cuộc ném tuyết

Những cảnh nhảy múa tưng bừng,

Những bản thánh ca được hát lên tập thể

Cũng có những cuôc hẹn hò riêng tư của các cô, cậu

(Điều chắc chắn là họ không sợ cha, mẹ la rầy suốt đêm hôm đó)

Thì cũng vào đêm đó,

Việt Nam quê hương tôi đang chìm trong bóng tối

Không có màu sao hồng đào

Không có chùm sao thập tự

Không có hồi chuông giáo đường rộn rã

Không có thánh ca trầm bổng bay cao

Chỉ có những đám mây đen

Chỉ có ánh hỏa châu vàng lẹt

Chỉ có tiếng hò hét, xung phong

Chỉ có tiếng la thất thanh, tiếng kêu rên đau đớn

Chỉ có tiếng chát chúa súng nổ, bom gầm

(Thay cho lời kinh cầu nguyện)

Nơi đây, không còn lấy một góc giáo đường nguyên vẹn

Cho những con chiên hiền hoà quỳ xuống,

Ngước nhìn Chúa với lòng biết ơn

Chỉ còn những đống gạch vụn, ngói rơi, vôi lở

Chỉ còn mỗi tượng Chúa đứng rơi nước mắt thương tâm

Những tín đồ đã xiêu lạc tứ tán

- Lang thang còn hơn dân Do Thái ngày xưa

Đêm nay, những trẻ con Việt Nam

không còn được nuông chiều

Đã rời khỏi những vòng tay đầm ấm

Chỉ còn những “cô bé bán diêm” vô cùng khốn khổ,

Lướt thướt dưới mưa,

Thất thểu bước đi trong những trại tiếp cư chiến nạn

Lòng trống hoang,

Cố nuốt nốt mẫu bánh mì thiu nguội

Đêm nay! Ôi, đêm nay!

Con chắc Chúa sẽ dừng lại quê hương này lâu nhất

Chúa đã biết - Chúa đã biết hết thảy

Bởi, không có gì qua được mắt Người

Và hẳn Chúa sẽ phải khóc ròng, thương cảm

Và sẵn lòng tha thứ cho những đứa con của Chúa:

- Lòng mang nặng căm thù và cuồng vọng

“Ôi! Tội tình cho Viêt Nam khốn khổ”

“Hãy đoái thương cho nước Việt Nam tôi”

“Amen !”

Đà Nẵng 1972

(gửi H. T. TH.)

:: Mây trời Duy Xuyên

Khi ta về, hồn nặng theo chân bước

Dòng suối khô, nguồn nước cũng im hơi

Đồng cỏ úa vàng lên màu rơm rạ

Lưng chừng trời, mây chết sững quên trôi

Núi lặng câm, tre nghiêng đầu rụng tóc

Soi dáng buồn tịch mịch đến trăm năm

Nghe dạt tới từ trời cao, đất thẳm

Tiếng ì ầm vang dội dấu tranh phân

Ta tức tưởi nâng hỏi từng cây cỏ

Cây nhớ người đành đứng lặng chết khô

Chim hoảng hốt kêu thương vài tiếng nhỏ

Xót xa kia, nỗi chết vẫn không ngờ

Ôi ! liếp tranh và căn hầm núp đạn

- Một kiếp người quanh quẩn bấy nhiêu sao?

Cơm, nước mắt, trộn sao thành nghĩa sống

Cứa ruột mình ai chít giải khăn sô?

Đêm ta ngủ dưới muôn vàn bất trắc

Dấu đạn bay cùng tiếng cú miên man

Giữa đêm dậy thấy nửa vầng trăng máu

Nửa vầng trăng nhuộm máu một quê chung

Những buổi chiều qua sườn đồi trơ trọi

Lòng hỏi lòng: đây có phải quê hương?

Ôi, tất cả đã san thành bình địa!

Chân ngại ngùng trong từng bước lang thang

Ôi ! nỗi buồn len trong từng gân lá

Thấm sâu vào từng mảnh đất than tro

Vàng võ như buổi chiều vừa lên chậm

Xót xa như ai vừa vỡ giọng hò

Ta đứng lặng như núi, đồi, cây, cỏ

Niềm tử vong đang vỗ cánh bay lên

Đâm suốt trái tim Sài Gòn - Hà Nội

Ấm khôn cùng dòng máu thắm dân Nam

:: Nghe chuông Trà Kiệu

Tới đây mới thấy rằng buồn

Đời thôi còn lại hồi chuông võ vàng

Một tay ôm chặt lấy thân

Một tay níu Chúa,Thiên đường gần chưa?

Chiều rơi từng hạt lưa thưa

Tôi nhai từng sợi buồn chua chát lòng

Giáo đường nến thắp song song

Cũng không đủ ấm cõi lòng người qua

Nắng theo ngày, vội xế tà

Bóng theo thân, đỗ cõi xa mịt mù

Từng tràng súng dội thiên thu

Từng hồi chuông đỗ, khiến u uất lòng

Tay làm dấu thánh phân vân

Tôi buồn hơn mắt của nàng nữ tu

:: Con đã về

Kính dâng Mẹ tôi

Con đã về - vâng con về thật

Về trong đêm ba mươi,

Về bên nồi bánh hực hở nửa khuya,

Gió bập bùng se lạnh

Để soi mặt mình những ngày xa cách,

Đế nhìn mặt mẹ mòn mỏi chờ mong...

Con đã về

Đêm ba mươi gió lạnh

Nhớ gì không ?

Mẹ thức suốt đêm

Con giúp mẹ dọn bàn cúng Tết

Ôi, dáng mẹ khom khom vạt áo

Bên hương khói trẩm trầm,

Đứng khấn tổ tiên

Con đã về - vâng con về thật

Con phải về như lòng mình đã quyết

Về để nhận của mẹ thêm một tuổi đời

Hai mươi tám mùa xuân ròng rã mẹ cho con...

Đêm ba mươi bên hương khói âm thầm

Mẹ có nguyện cầu gì cho đất nước ?

Cho các anh, em con từ những miệt xa

Sớm về hội ngộ

Cho những người thân trong họ, ngoài làng

Đông đảo trở về

Tiếng cười nói râm ran

Cho những người còn, kẻ mất

Đêm ba mươi ngồi nhìn nhau tận mắt

Sờ mặt nhau xem còn dấu oán cừu?

Con đã về, con về thật mẹ ơi!

Không còn là ảo tưởng xa xôi

Ôi, sự thật có thể sờ mó, bắt tay, thăm hỏi!

Như sờ lên mùa xuân

Như sờ lên da thịt

Như con tim, như khối óc

Như những ngôn từ Đoàn kết, Yêu thương.

:: Về tắm ao xưa

Với Uyên Hà

chuyến về thăm Phiếm Ái, Đại Lộc

Quê cũ mười năm ta trở lại

Thèm ngã lưng trên phản gõ mát thơm

Đi chân trần trên nền đất ẩm

Uống nước trong lu bằng gáo dừa xiêm

Mẹ đơm cho ta chén cơm gạo ruộng

Dĩa mắm cà, trách cá trích y con

Có nước mắt mẹ chan cùng nước cá

Có mồ hôi cha trong từng gắp rau ngon

Ăn trái dưa hồng tưởng chừng có máu

(Ôi, máu lên cây đỏ tự bao giờ!)

Máu thằng bạn thân chết nằm mé ruộng

Máu anh, máu em cùng máu đồng bào

Ngôi nhà cũ vẫn dang tay ấp ủ

Nghe nồng nàn mùi tranh rạ xa xưa

Giàn mướp xanh, ngọn trườn lên mái lá

Trong ngọt bùi từng hy vọng đơm hoa

Ao nước xưa ta trở về tắm lại

Trăm bến sông không bằng bến quê nhà

Có tình mẹ, cha có tình lân lý

Có tình quê, còn có nghĩa đồng bào

1971

:: Viết cho đứa em trai

bị mất tích ở Bồng Sơn

Tặng Chí, Bích, Lộc

Đọc trên báo tin Bồng Sơn di tản

Bỗng nhói trong tim: thằng Chí ra sao?

- Chết, lạc rừng, bị thương hay bị bắt?

Dẫu thế nào rồi cũng khổ em ơi!

Anh mường tượng một cây cầu ngã xuống

Trên Lại giang dòng trôi chảy hiền hoà

Quận lỵ nát trên quê hương tan nát

Dãy phố vui, giờ chắc đã buồn thiu?

Anh nghĩ đến những người đang tuyệt vọng

Lý tưởng nào, ngoài phản ứng tồn – vong?

Chắc viên đạn sau cùng xa xăm lắm

Cắm sâu vào niềm thù hận tan hoang

Không thể tưởng em nghĩ gì phút đó

Chiến đấu ra sao trong hoàn cảnh ngặt nghèo?

Bạn bè em, chắc nhiều người ngã ngựa,

Tay em run khi cầm súng siết cò?

Tin tức về dập dồn như hơi thở:

Ôi, Hoài Nhơn, Đệ Đức, Tam Quan,

Những Hoài Ân, Sa Huỳnh, Phù Mỹ...

Lần lượt bị xoá tên cùng xác chết ngổn ngang

Bạn bè em đến hỏi thăm tin tức

Biết trả lời sao, ai lường chuyện không may

Mẹ thì khóc, cha cả đêm không chợp mắt,

Mà tin em vẫn biền biệt mù tăm

Bằng cách nào vào thăm em cho được?

Những hiểm nguy, những bất trắc dọc đường

Đành cố tin, may ra em sống sót

Dù trở về với thân thể bại vong...

Mùa hè 1972

:: Về thăm chốn cũ

Ta về bóng lẫn trong sườn núi

Lén lút hơn một kẻ bất lương

Trời đất vô tình, khung cảnh lạ

Nhớ gì ta nữa, đã ba năm!

Núi đứng gầm gừ như hổ đói

Đồi rập rình tia mắt chói chang

Lúa lởm chởm như ngàn chông nhọn

Mừng ta chăng, Mộ Đức tan hoang?

Trời tháng năm nắng như vãi lửa

Thiêu đốt ruộng đồng, nứt thịt da

Sông cạn giả vờ thiêm thiếp ngủ

Nằm chờ cướp lượng máu trong ta

Mây xếp từng chồng, thêm gió chướng

(Mây báo hung tin sắp mất mùa)

Núi đá vã mồ hôi như tắm

Gió loạn cuồng hốt bụi giữa trưa

Nhà đổ, tường nghiêng, tre cháy ngọn,

Cây mang thương tích đứng trơ cành

Cầu rách tả tơi như áo cũ

Huống hồ người trong lúc giao tranh!

Đất uống máu tươi thành đỏ sẫm

Than tro trộn lẫn xương anh hùng

Anh hùng: thiêu thân lao vào lửa

Còn ai giữa bão đạn, mưa bom?

Còn ai để nhận ta mừng đón

- Xương đã phơi trắng ngập ruộng đồng

Quen quá bỗng dưng thành khách lạ

Chơ vơ đứng giữa cảnh tang thương

Rẽ lối vào thăm nhà trọ cũ

Ta gọi dồn, chẳng có ai xưa

Nhà cũ đã thay ngôi đổi chủ

Tần ngần bên giậu nát, rào thưa

Ta đứng trông sang nhà em gái

Tường Đông hầu vắng bặt yến, oanh

Cửa đóng then cài, lau lách mọc

Bờ Tây rũ ngọn cây hoàng lan

Trở lại thăm em miền đất cũ

Cảnh sắc vô tình, người thản nhiên

Còn ta giữa đất trời hiu hắt

Tìm bóng mình trên những lối quen...

Mộ Đức, 5 – 1973

:: Sông nước Tiền giang... Sông nước miền Nam

Vượt bao ghềnh, bao thác,

Vượt qua bao cây, đá đại ngàn,

Và bao nhiêu kênh, rạch lang thang...

Hân hoan sông Tiền mở cửa:

Mênh mông bờ bãi

Ngầu đục phù sa

Lồng lộng gió khơi

Mịt mờ khói sóng

Sóng vỗ mạn thuyền

Gió ve vuốt da thơm

Tiền giang ơi! Chiều nay tôi đến

Sông buồn chi, mà không lên tiếng hát ca?

Tôi chắc sông vui khi bầy ong bay đến đầy vườn

Mà hàng cây sai trái,

Giàn mướp vàng hoa

Mà mắt em xanh hơn màu xanh

những rừng dừa ngập mặn

Mắt không nói nhưng chứa chan hò hẹn

Cây không vẫy chào,

Mà níu bước chân đi..

Ôi, Tiền giang! Tiền giang!

Tôi muốn chọn nơi nầy làm quê hương thứ... mấy?

Vì sông nước miền Nam nơi đâu cũng lộng lẫy

Nơi đâu cũng có tình người, tình nước, tình sông...

Nơi đâu tôi cũng gặp những cô gái má hồng

Cũng với giọng thưa, mời ngọt ngào, chân thật

Và nơi đâu tôi cũng thấy những cậu trai hiền

Thả lưới trên sông mà thèm nghe câu vọng cổ

Ôi, mảnh đất ngọt ngào không nói xuể:

Ngọt trái, ngọt cây, ngọt giọng nói, tiếng cười...

Tiền giang ơi, Tiền giang!

Buổi chiều về, con nước lên, sóng vỗ

Lục bình trôi cùng rều rác, củi khô

Trôi về đâu, hỡi kiếp giang hồ !

Về trường giang hay ngược dòng kênh nhỏ ?

Về biển cả hay về nguồn suối tỏ ?

Dẫu trôi đâu cũng về Mẹ Trùng Dương

Tiền giang ơi, Tiền giang

Sao chiều nay tôi bỗng nhớ nhà

Thấy khói sóng trên sông mà lòng buồn man mác

Tôi muốn như con cò lửa kia,

Trong ráng chiều đỏ rực,

Soải cánh bay mau về hướng quê nhà...

Tiền Giang - Vĩnh Long, 1968

(*) Học Xá đã trích một số bài trong tập thơ này, xem thêm ở luanhoan.net

Cùng Tác Giả:

- Bài Thơ Tình Ngày Valentine Viết Muộn: Nhắn Người Xuân Thao Thơ

- Đón em về, đón XUÂN sang Xuân Thao Thơ

- Tết Xuân này em có về qua ngõ nhà anh? Xuân Thao Thơ

- Mưa lạnh trên đèo Xuân Thao Thơ

- Cuối Mùa Đi Biển Xuân Thao Thơ

- Trang Thơ Xuân Thao Thơ

- Thơ trích tập Sóng Mòn Xuân Thao Tập thơ