2-12-2016 | VĂN HỌC

Thơ Tình Tám Chữ Theo Lối Nhà Thơ Nguyên Sa

  TRẦN VĂN NAM

Hình bìa một số báo DÂN CHÚNG (1980-1992)

Bối cảnh cho hướng sáng tác:

Tờ tuần báo DÂN CHÚNG của nhà thơ Nguyên Sa chuyên về tin-tức âm nhạc mà chủ-đích chính là để quảng bá những công trình văn nghệ do Trung Tâm sản xuất băng nhạc ĐỜI của chính ông chủ trương. Tờ báo ở địa-chỉ thành phố Irvine-California, hiện diện đến 12 năm hoặc hơn nữa: số 532 ra ngày 16/1/1992 (vậy số đầu tiên chắc ở trong năm 1980). Quảng cáo cho băng nhạc và giới thiệu các ca sĩ đang lên thời đó như Thiên Trang, Như Mai, Hải Lý, Vũ Khanh, Tuấn Vũ… tuy vậy, ông cũng dành một số trang đăng thơ; thỉnh thoảng chọn đăng những bài thơ phảng phất “Chất-Tình-Ca Nguyên Sa”.

Chất tình ca này hàm-chứa qua bài thơ Nguyên Sa đã được nhạc sĩ Ngô Thụy Miên phổ nhạc, xuất hiện trong thời gian ấy (1980-1992: thời gian đang lên của tuần báo Dân Chúng). Đó là bài thơ “Tháng Giêng và Anh”, trong ấy có một đoạn thơ rất đẹp gắn bó Tình Ca với thể thơ Tám Chữ, khởi hứng cho vài người muốn làm thơ đậm “Chất-Tình-Ca Nguyên Sa”; nghĩa là nương theo sự gắn bó đó để sáng tác. Đoạn thơ ấy như sau:

“Tháng Giêng và Anh rủ nhau châm điếu thuốc

Điếu thuốc đầu năm và điếu thuốc đầu ngày…

Tháng Giêng và Anh rót đầy trong ly rượu

Một góc trời âu yếm, khúc Bolsa

Yêu cuộn tròn trong tám chữ mây qua

Khi em tới lượn vòng trên mái tóc”.

Hai câu cuối này có ý liên-hệ thể thơ tám chữ với tình ca, nhưng trong bản nhạc thì không còn ý này, được đổi lại như sau: “Yêu cuộn tròn trong áo trắng mây qua/ Một góc trời âu yếm khúc Bolsa”. Người viết bài này có một thời làm thơ tám chữ theo cách ấy (khoảng 6 hay 7 bài). Bây giờ sưu tầm và mong đăng lại 3 bài thơ với nguyên văn không sửa đổi; để kỷ niệm dấu-tích đã có một thời cũng muốn nghiêng về khuynh hưóng sáng tác tình ca lồng vào thể-loại thơ rất thành công của Nguyên Sa:

Bài 1/ CHUYỆN TÌNH MÃI MÃI HÓA THÂN

Khi còn là thiếu niên mười bảy tuổi

Tôi ở nơi thành phố biển cát vàng

Ngày kia có đôi trẻ từ Pháp sang

Họ nghỉ hè, yêu nhau trên xe đạp.

Nàng ngồi trước, chàng phía sau má áp

Chiếc xe tình yêu dạo bến thiên đường

Tôi bỗng hóa thân chàng trẻ Tây phương

Chở em về trời Paris buốt giá.

Mơ cùng em bên bờ sông ghế đá

Nhìn sông Seine nước trắng chảy qua cầu

Dẫu quanh mình có ngàn tiếng phi-lao

Và sóng biển rì rào trời nhiệt đới.

Rồi lớn lên đi học miền đô hội

Tìm tương lai còn lẩn khuất mù sương

Có bỏ qua vài săn đón thân thương

Đi đuổi bắt những bóng hình ảo mộng.

Lá mùa thu quay tròn chiều gió lộng

Sài Gòn mưa, ngõ hẻm nước tràn quanh

Thấy mình hóa thân một kẻ thành danh

Xe bóng loáng, chở em về mái ấm.

Cái gạt nước, hạt mưa nghiêng lấm tấm

Em không nói năng suốt cả đường về

Bởi tôi bên đường lại tưởng trong xe

Ta đâu thể lời nào mà trao đổi.

Và bây giờ nơi xứ người trôi nổi

Tôi vẫn còn mộng ước, còn hóa thân

Thấy mình vượt qua thực tế phù vân

Mơ thành kẻ kể chuyện tình không tuổi.

(Trong tuần báo DÂN CHÚNG, số 388 ra ngày 30 tháng 3 năm 1989)

Bài 2/ SỢI TÓC HỜ

Thương hạt bụi mỏi mòn bay tơi tả

Và hạt sương đầu cỏ sớm tan mau

Nhưng từ khi em chải tóc bên lầu

Hàng cây bỗng xôn xao ngàn sóng vỗ.

Sợi tóc mai chỉ bám hờ trên má

Rồi vô tình cơn gió đến, rụng rơi

Tình lược gương làm thơ mộng cuộc đời

Cũng như khi em xuống lầu, nhún nhẩy.

Điệu nhạc dập dồn anh không thích mấy

Anh chỉ ưa nhìn yểu điệu dáng hình em

Em đi xuống xe, tiếng hát qua thềm

Nơi anh ở bây giờ bâng khuâng nhớ.

Anh thầm mong, em sẽ không dời chỗ

Anh thành láng giềng nghe mãi em ca

Dẫu biết mỗi đêm em trở lại nhà

Cửa khép lại, và ngày mai chải tóc.

Sợi tóc hờ trên má em phút chốc

Sợi tóc hờ theo gió lại bay bay

Nhưng hề chi, như thế cũng hay hay

Chút bâng khuâng cho đời còn thơ mộng.

(Trong tuần báo DÂN CHÚNG số 370 ra ngày 24 tháng 11 năm 1988)

Bài 3/ HOA THÁNG CHẠP

Trên lầu tiệm ăn một ngày tháng chạp

Phố Bolsa phía dưới dài thênh thang

Thoáng thấy em với một nhánh mai vàng

Đi vòng quanh bãi đậu xe rộng lớn.

Trong lòng xe, mấy cành đào mơn mởn

Bên những gói quà chuẩn bị Tết Đông Phương

Trước khi lái xe trực chỉ ra đường

Em vén lại tóc bồng qua cửa kiếng.

Hoa đào tươi như lòng em xuân đến

Và mai vàng rực rỡ đẹp ước mơ

Em đang nôn nao tháng chạp đợi chờ

Em về trang hoàng hoa xuân đất khách.

Đứng ở đây, anh thấy mình đáng trách

Sao đến giờ em chưa đáp lòng anh

Hàng quán Bolsa nhộn nhịp khánh thành

Tình em với anh thì chưa mở cửa.

Anh còn mua hoa xuân làm chi nữa

Em mới là hoa anh ước anh mong

Trang hoàng cho anh những cánh thiệp hồng

Anh mới thấy xuân về trong tháng chạp.

(Trong tuần báo DÂN CHÚNG, giai phẩm Xuân KỶ TỴ 1989- số báo 380-381)

City of Walnut, California (Kỷ niệm ngày sưu tầm lại thơ: 17/9/2016)

Trần Văn Nam

lTác giả gởi

Cùng Tác Giả:

- Nghĩ Về Di-Cảo Mấy Ngàn Trang Của Một Nhà Thơ Yểu Mệnh Trần Văn Nam Nhận định

- Tình Quê Tường Thuật Và Tình Quê Thăng Hoa Trong Thi Ca (Qua Thơ Đạm Thạch) Trần Văn Nam Nhận định

- Giang Hữu Tuyên, Nhà Thơ Hải Quân Nhưng Tâm Hồn Hướng Về Châu Thổ Trần Văn Nam Nhận định

- Có hay không sự chuyển đổi tình cảm trong thơ phổ nhạc Trần Văn Nam Nhận định

- Trường ca khi ở trên tầng bình lưu Trần Văn Nam Thơ

- Hà Nguyên Du đi giữa Duy Mỹ của Thơ Cũ và rất Hiện Đại của Thơ Tân Hình Thức Trần Văn Nam Nhận định

- Với nhà văn Mặc Đỗ, ta biết thêm vài điều qua cuốn sách mới nhất của ông Trần Văn Nam Nhận định

- Nhà Văn Lữ Quỳnh Viết Truyện Phản Chiến Ở Vị Trí Và Bối Cảnh Nào? Trần Văn Nam Nhận định

- Dẫn Lược Từng Chương Tiểu Thuyết Danh Tiếng của Thomas Hardy Trần Văn Nam Giới thiệu

- Chất Thơ Do Cảm Nhận Vài Kiến Thức Về Tư Tưởng Của Kant Và Hegel Trần Văn Nam Nhận định