Bối cảnh cho hướng sáng tác:
Tờ tuần báo DÂN CHÚNG của nhà thơ Nguyên Sa chuyên về tin-tức âm nhạc mà chủ-đích chính là để quảng bá những công trình văn nghệ do Trung Tâm sản xuất băng nhạc ĐỜI của chính ông chủ trương. Tờ báo ở địa-chỉ thành phố Irvine-California, hiện diện đến 12 năm hoặc hơn nữa: số 532 ra ngày 16/1/1992 (vậy số đầu tiên chắc ở trong năm 1980). Quảng cáo cho băng nhạc và giới thiệu các ca sĩ đang lên thời đó như Thiên Trang, Như Mai, Hải Lý, Vũ Khanh, Tuấn Vũ… tuy vậy, ông cũng dành một số trang đăng thơ; thỉnh thoảng chọn đăng những bài thơ phảng phất “Chất-Tình-Ca Nguyên Sa”.
Chất tình ca này hàm-chứa qua bài thơ Nguyên Sa đã được nhạc sĩ Ngô Thụy Miên phổ nhạc, xuất hiện trong thời gian ấy (1980-1992: thời gian đang lên của tuần báo Dân Chúng). Đó là bài thơ “Tháng Giêng và Anh”, trong ấy có một đoạn thơ rất đẹp gắn bó Tình Ca với thể thơ Tám Chữ, khởi hứng cho vài người muốn làm thơ đậm “Chất-Tình-Ca Nguyên Sa”; nghĩa là nương theo sự gắn bó đó để sáng tác. Đoạn thơ ấy như sau:
“Tháng Giêng và Anh rủ nhau châm điếu thuốc
Điếu thuốc đầu năm và điếu thuốc đầu ngày…
Tháng Giêng và Anh rót đầy trong ly rượu
Một góc trời âu yếm, khúc Bolsa
Yêu cuộn tròn trong tám chữ mây qua
Khi em tới lượn vòng trên mái tóc”.
Hai câu cuối này có ý liên-hệ thể thơ tám chữ với tình ca, nhưng trong bản nhạc thì không còn ý này, được đổi lại như sau: “Yêu cuộn tròn trong áo trắng mây qua/ Một góc trời âu yếm khúc Bolsa”. Người viết bài này có một thời làm thơ tám chữ theo cách ấy (khoảng 6 hay 7 bài). Bây giờ sưu tầm và mong đăng lại 3 bài thơ với nguyên văn không sửa đổi; để kỷ niệm dấu-tích đã có một thời cũng muốn nghiêng về khuynh hưóng sáng tác tình ca lồng vào thể-loại thơ rất thành công của Nguyên Sa:
Khi còn là thiếu niên mười bảy tuổi
Tôi ở nơi thành phố biển cát vàng
Ngày kia có đôi trẻ từ Pháp sang
Họ nghỉ hè, yêu nhau trên xe đạp.
Nàng ngồi trước, chàng phía sau má áp
Chiếc xe tình yêu dạo bến thiên đường
Tôi bỗng hóa thân chàng trẻ Tây phương
Chở em về trời Paris buốt giá.
Mơ cùng em bên bờ sông ghế đá
Nhìn sông Seine nước trắng chảy qua cầu
Dẫu quanh mình có ngàn tiếng phi-lao
Và sóng biển rì rào trời nhiệt đới.
Rồi lớn lên đi học miền đô hội
Tìm tương lai còn lẩn khuất mù sương
Có bỏ qua vài săn đón thân thương
Đi đuổi bắt những bóng hình ảo mộng.
Lá mùa thu quay tròn chiều gió lộng
Sài Gòn mưa, ngõ hẻm nước tràn quanh
Thấy mình hóa thân một kẻ thành danh
Xe bóng loáng, chở em về mái ấm.
Cái gạt nước, hạt mưa nghiêng lấm tấm
Em không nói năng suốt cả đường về
Bởi tôi bên đường lại tưởng trong xe
Ta đâu thể lời nào mà trao đổi.
Và bây giờ nơi xứ người trôi nổi
Tôi vẫn còn mộng ước, còn hóa thân
Thấy mình vượt qua thực tế phù vân
Mơ thành kẻ kể chuyện tình không tuổi.
(Trong tuần báo DÂN CHÚNG, số 388 ra ngày 30 tháng 3 năm 1989)
Thương hạt bụi mỏi mòn bay tơi tả
Và hạt sương đầu cỏ sớm tan mau
Nhưng từ khi em chải tóc bên lầu
Hàng cây bỗng xôn xao ngàn sóng vỗ.
Sợi tóc mai chỉ bám hờ trên má
Rồi vô tình cơn gió đến, rụng rơi
Tình lược gương làm thơ mộng cuộc đời
Cũng như khi em xuống lầu, nhún nhẩy.
Điệu nhạc dập dồn anh không thích mấy
Anh chỉ ưa nhìn yểu điệu dáng hình em
Em đi xuống xe, tiếng hát qua thềm
Nơi anh ở bây giờ bâng khuâng nhớ.
Anh thầm mong, em sẽ không dời chỗ
Anh thành láng giềng nghe mãi em ca
Dẫu biết mỗi đêm em trở lại nhà
Cửa khép lại, và ngày mai chải tóc.
Sợi tóc hờ trên má em phút chốc
Sợi tóc hờ theo gió lại bay bay
Nhưng hề chi, như thế cũng hay hay
Chút bâng khuâng cho đời còn thơ mộng.
(Trong tuần báo DÂN CHÚNG số 370 ra ngày 24 tháng 11 năm 1988)
Trên lầu tiệm ăn một ngày tháng chạp
Phố Bolsa phía dưới dài thênh thang
Thoáng thấy em với một nhánh mai vàng
Đi vòng quanh bãi đậu xe rộng lớn.
Trong lòng xe, mấy cành đào mơn mởn
Bên những gói quà chuẩn bị Tết Đông Phương
Trước khi lái xe trực chỉ ra đường
Em vén lại tóc bồng qua cửa kiếng.
Hoa đào tươi như lòng em xuân đến
Và mai vàng rực rỡ đẹp ước mơ
Em đang nôn nao tháng chạp đợi chờ
Em về trang hoàng hoa xuân đất khách.
Đứng ở đây, anh thấy mình đáng trách
Sao đến giờ em chưa đáp lòng anh
Hàng quán Bolsa nhộn nhịp khánh thành
Tình em với anh thì chưa mở cửa.
Anh còn mua hoa xuân làm chi nữa
Em mới là hoa anh ước anh mong
Trang hoàng cho anh những cánh thiệp hồng
Anh mới thấy xuân về trong tháng chạp.
(Trong tuần báo DÂN CHÚNG, giai phẩm Xuân KỶ TỴ 1989- số báo 380-381)
City of Walnut, California (Kỷ niệm ngày sưu tầm lại thơ: 17/9/2016)
