TRẦN HOÀI THƯTRẦN HOÀI THƯ
Nhà văn Lê Văn Thiện
(1947-30.7.2018)
Bạn thơ trong nước vừa cho hay là nhà văn Lê Văn Thiện qua đời ngày 30.7.2018 tại quê nhà thôn Tân Dân, xã Vạn Thắng, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hoà sau cơn đau tim.
Tin buồn đến dồn dập. Chỉ trong tháng 7 có 2 người bạn văn chương của tôi qua đời. Phạm văn Bình ngày 22-7 và Lê văn Thiện ngày 30-7.
Cách đây 8 năm, chúng tôi có gom 2 tập truyện của Lê văn Thiện xuất bản trước năm 1975, đê in thành một cuốn dưới nhan đề “Truyện ngắn Lê Văn Thiện trước 1975″. Đó là tập truyện Một Cách Buồn Phiền (Văn, 1969) và Sao Không Như Ngày Xưa (Côi Sơn, 1971).
Trong phần mở của Truyện ngắn Lê văn Thiện trước 1975, chúng tôi viết:
Bìa Một cách buồn phiền
(Văn 1969)
“Trước 1975, tên tuổi Lê Văn Thiện được biết nhiều như là nhà văn trẻ, qua những sáng tác đăng trên các tạp chí quen thuộc bấy giờ. Là một người viết trẻ mang áo lính, ông đã sáng tác trong hoàn cảnh và điều kiện như thế này:
… Nhiều ngày tôi không tắm giặt. Tới bữa thì ăn, không biết đói. Đánh nhau, không lạ. Tôi đã thấy tận mắt hàng trăm cái chết, kiểu chết của hai bên, của dân thường. Nhưng đây, trên vùng rừng cháy nám đặc sệt mùi khói bom này, cảnh tượng dữ dội kinh dị vẫn làm tôi choáng. Xong việc, trực thăng bốc chúng tôi ra Kontum, chờ xe đưa về Cheo Reo… Sắp tết, nhưng thị xã đìu hiu này chẳng có tí chút dấu hiệu xuân nào. Chợ đổ nát từ đầu năm Mậu Thân vẫn đứng đó, còn nguyên đổ nát, tường xám đen, cột chằng chịt dấu đạn, mái tôn cong vênh. Người đi đường vật vờ. Xe nhà binh chạy trong bụi. Tiêu điều như các thị trấn hoang dã trong những phim cao bồi Mỹ… Vào tiệm sách nhỏ gần chợ, tôi mua một tập thơ Phạm Thiên Thư, một cuốn sách dịch Krishnamurti. Lạ, sau những gì đã thấy trên núi, mình vẫn ăn uống, nói cười, đi dạo phố, đọc sách triết! … (trích Một Thời, tháng 2-2010)
Bìa Sao không như ngày xưa
(Côi sơn 1971)
Trong hoàn cảnh và điều kiện nghiệt ngã như vậy mà Lê văn Thiện vẫn viết, tác phẩm Thiện vẫn tiếp tục được ra đời. Bên cạnh Thiện còn có một lực lượng hùng hậu những cây bút trẻ khác. Họ sống xa Saigon, phần lớn gối đất nằm sương, đêm ngày đối diện thường trực với sinh tử. Sáng tác của họ vẫn theo những phong thư đóng dấu khu bưu chính để bay về Saigon, để góp phần cho một nền văn học thời chiến hùng vĩ. Bằng chứng là báo Văn cứ vài tháng ra một chủ đề những cây bút trẻ, báo Bách Khoa, Khởi Hành, Ý Thức, Trình Bày, Vấn Đề, Thời Tập cũng tràn ngập những sáng tác bài vở của những cây bút trẻ. Đó là chưa kể các tạp chí văn học ở địa phương.
Với một nền văn học đồ sộ như vậy, nhưng giờ đây, chỉ còn lại một bãi nghĩa trang im lặng. Muốn tìm lại một tác phẩm của thời chiến quả thật khó khăn. Ngay cả tác giả cũng không còn giữ… thì biết tìm ở đâu bây giờ?
(trích từ Truyện Ngắn Lê văn Thiện trước 1975, Thư Ấn Quán xb 2010)
Lê văn Thiện đến với văn chương đầu tiên bằng bút hiệu Văn Lệ Thiên qua truyện ngắn “Ngoại Lệ” đăng trên Văn số 47 năm 1965. Với bút hiệu này, Văn đăng thêm 3 truyện ngắn của anh nữa. Đó là Chiếc phao (Văn số 104), Âm Thầm (văn số 98), Xó chợ (Văn số 53), và Bách Khoa một truyện: Một lần chiến bại (Bách Khoa sồ 282).
Sau đó, anh đổi bút hiệu từ Văn Lệ Thiên sang Lê văn Thiện. Và truyện ngắn của anh tràn ngập trên Văn, Bách Khoa, Trình Bày…
Đến năm 1969, cơ sở Văn xuất bản một tập truyện của Lê văn Thiện. Đó là “Một cách buồn phiền”. Trong phần giới thiệu, nhà văn Trần Phong Giao xem việc xuất bản tập truyện này như ”một khám phá của cơ-sở VĂN”. Tập truyện ra đời, nói là khám phá, nhưng còn bao hàm một cái gì khác mà chỉ có Trần Phong Giao mới có, đối với những người viết trẻ chiến đấu ngoài vòng đai SG. May ra người ta xét khả năng cho LVT trở về phục vụ ở một đơn vị không chiến đấu chăng.
Lê văn Thiện đã sống và lấy chất liệu từ cuộc sống của anh để viết. Anh không ồn ào, không đeo bảng “nhà văn”, “nhà thơ”, “nhà báo”…. Anh chìm khuất trong hàng ngũ. Bao nhiêu cực khổ, gian khổ của đời lính, anh nhận như mọi người, và anh thay mặt họ để nói lên những tâm tư của những người lính thấp hèn. Anh không bao giờ đánh bóng họ qua những chiến công, chiến thắng, mà qua sự chịu đựng vô bờ của người lính mà anh là một.
Lê văn Thiện, vĩnh biệt anh.
Giới thiệu tác giả:
Sinh ngày 10.5.1947 tại Giã, Khánh Hòa. Học trường trung học Võ Tánh, Nha Trang. Tốt nghiệp trường Sĩ Quan Trừ bị Thủ Đức. Đã từng có mặt trên khắp các chiến trường ác liệt nhất từ rừng núi Trung phần xuống vùng U Minh Đồng Tháp.
Truyện ngắn đầu tiên, Ngoại Lệ, đăng trên tập san Văn số 47, 1.12.1965, ký bút hiệu Văn Lệ Thiên.
Hiện tại: Làm ruộng
Tác phẩm đã xuất bản:
Một cách buồn phiền 1969
Sao không như ngày xưa 1971
Chuyện đời 2004
Mưa Lạ 2006
Quế 2007
Truyện ngắn Lê văn Thiện toàn tập (Thư Ấn Quán, Hoa Kỳ 2010)
