• tuyên ngôn của nhà thơ • sự thật văn chương
• deux et deux font cinq • tìm thơ • tịnh khẩu • thi sỹ
• con đường • năm mãnh ván rời tặng con tim
• điệp khúc số 76 • lời người ít lời
• thư muộn, gửi tác giả LỠ BƯỚC SANG NGANG
• người đó chính là chiến hữu • chiến khu của thi sỹ
khi trái tim lên tiếng
niềm sợ hãi không còn
tôi không còn sợ hãi
tôi không cần giấu che
tôi chẳng thèm van lạy
đám tượng rỗng, hồn què
tôi sinh ra để làm thi sỹ
để suốt đời sống với thơ tôi
(ôi tiếng gọi loài người trìu mến
ôi tiếng ca vạn vật tuyệt vời)
tôi sinh ra để làm thi sỹ
để thơ tôi đứng thẳng con người
(có trái tim vô cùng yêu quý
tôi nâng niu như những nụ cười)
khi trái tim lên tiếng
niềm sợ hãi không còn
đọc thơ tôi anh thấy
đâu đó lời ví von
nhưng đâu phải khó hiểu
như sự thật trá hình
thơ tôi viết (để người vào đọc
để bạn bè thơ thẩn dạo chơi
để người yêu đôi khi bắt gặp
chính mình trong một đoạn thơ rời)
thơ của tên tự xưng thi sỹ
nếu có ngông (cũng rất thật tình)
bởi ít nhất những điều hắn nghĩ
hắn nói ngay, chẳng núp chẳng rình
bởi ít nhất những điều hắn nghĩ
hắn viết mà không thẹn với lương tâm
thơ tôi đứng một đời lẫm liệt
là con đường nối những trái tim
là nhát búa phá tan xiềng xích
buột linh hồn chặt với đêm đen
là trái núi nghiền tan oan nghiệt
bôi cuộc đời u tối hơn than
thơ tôi đó trái tim tươi trẻ
những nụ cười khinh mạn hôm nay
những bước chân đạp lên thần tượng
của lũ người cuồng tín dựng ngai
khi trái tim lên tiếng
niềm sợ hãi không còn
thơ tôi đó là tôi dễ hiểu
chọn thần linh là trái tim mình
chọn nụ cười làm vững lòng tin
và yêu thương một cách thật tình
anh có thể nói thơ tôi trùng lắp
(nhưng tim tôi cảm thấy chưa vừa)
khi thù hận đã xây cao ngất
mà thương yêu chỉ là đám sao thưa
tôi sẽ mãi chôn trái tim chân thật
vào giữa lòng gian dối, lọc lừa
tôi sẽ gọi từng tên thân mật
(không kèm theo tiếng thép chạn rợn người)
khi trái tim lên tiếng
niềm sợ hãi không còn
thơ của tên tự xưng thi sỹ
thấy quỷ, thần một lũ như nhau
(cùng một phường thật vô liêm sỉ!)
thơ sẽ là nhát búa, bổ nhào
tôi cũng mang trái tim
như bao nhiêu người khác
tôi cũng có tình yêu
ở trong tình đồng loại
nhưng chắc chắn tôi thiếu:
- một tinh thần lụn bại
chấp nhận làm nô lệ
cho bất cứ nột ai!
tôi muôn đời, vẫn thiếu
những vần thơ biết quì!
tháng 5- 1976
mỗi cánh cửa im lìm
treo triệu cân chất nổ
giỏi, mở thử mà xem;
- nổ tung cả chế độ!
14.5.1976
1.
khi một lũ loạn cuồng
sống mười năm như dế
một sớm bò khỏi hang
gáy vang giương khí thế?
khi sức mạnh ngang tàng
dựa trên cái u mê
khi cả bọn cầm quyền
ngu như giun như dế
thì đích thực tự do
đó chính là nô lệ!
hoà bình là chiến tranh
xoá đi bao thế hệ
hoà giải là giết càn
chết bao nhiêu mặc kệ!
khi bọn ngu cầm quyền
gọi đó là “cách mạng”
từ dưới đất chui lên
bình minh là chạng vạng
thì Thượng Đế chớ quên
ở dưới tên đồ tể!
2.
khi một kẻ như ta
suốt kiếp đọc thánh hiền
(thánh hiền giờ ở xa)
nên ta luôn phiền não
- khi ở chung quanh ta
chỉ toàn là giun, dế
(buồn cho kẻ ở xa)
lũ gần, ta khi dễ
khi uất hận thành thơ
ta viết như rõ lệ
(những giọt lệ bơ vơ)
và đời ta, cũng thế!
khi uất hận thành thơ
mỗi chữ là ngọn lửa
đốt cháy tan ngọn cờ
của dế, giun, rác rưởi
3.
khi viết xong bài thơ
mười năm già trước tuổi
hạnh phúc ở mỗi dòng
sớm già, ta đâu kể!
sáng 15.5.1976
chiều ngồi bó gối tìm thơ
tưởng đâu thơ đã rêu mờ dấu chân
tưởng đâu thơ đã mãn phần
từ khi máu đỏ xa dần trái tim
tưởng đâu thơ rất khó tìm
từ khi đời sống đã im tiếng cười
từ khi lệ đổ chưa vơi
từ khi sâu bọ lên ngôi thánh thần
từ khi đau đớn chôn chân
chung quanh ngạ quỷ rỉa dần đời ta
bây giờ sầu với xót xa
chan trong uất hận thành hoa thơ rồi
chẳng cần tìm kiếm xa xôi
chân buông chạm đất thành lời thơ bay
sá gì đêm ở trong ngày
bình minh ở chính trong tay ta, nầy!
17.5.1976
khi sống là cái chết muộn màng
và sương mù bay quanh vầng trán
khi bước tới bằng bước trở lui
thì mùa mưa chính là nắng hạn
tên mãi võ khoe đường gươm vụng
ảnh tượng làm bùa vật giữ nhà
giữa mùa xuân lá xanh sầu rụng
thì loài thú nói chung tiếng người
khi lớp học là chốn đấu trường
(thầy chào thua trước lúc so găng
và trò như ghế bàn buồn bã)
sách vỡ là một trò lố lăng!
khi loài thú đi qua sa mạc
tưởng diễn hành giữa chốn phố đông
thì trái tim chính là bầu bạn
của những điều giấu kỹ trong lòng.
19-5-1976
ngòi viết chính là ngòi thuốc nổ
đời sống quen chịu khó bất thường
khi mặt đất sạch trơn bóng cỏ
lòng ta vui nối bước tà dương
20-5-1976
làm cây hoa vạn đoá
mỗi đoá một mùi hương
nở khắp trong thiên hạ
đó chính là văn chương
đời gặp lúc nhiểu nhương
văn chương cùng đồ tể
không thể có nhân nhường
không thể nào hoà giải
khi vua là đồ tể
vương trượng là lưỡi dao
hươ dọa dẫm văn chương
buộc luỵ quì dưới bệ
văn chương không làm vua
văn chương không làm giặc
thi sỹ là con người
chống bạo quyền dốt nát
khi làm người yêu nước
cầm bút làm văn chương
là người vạch con đường
đưa bạo quyền xuống huyệt
22-5-1976
1.
hầm mộ nổi, hầm mộ nổi
dự cảm hoài những hạt lệ xanh
bầy chó sói tuần tra mỗi tối
máu đã đầy những dãy hành lang
những hạt lệ vỡ trong hốc mắt
uất hận đầy môi giữ chặt răng
trên lồng ngực những đường dao cắt
(vết cào sâu của lũ chó săn )
hầm mộ nổi, hầm mộ nổi
thấy tên mình ẩn hiện giữa hàng bia
sợ hãi đốn hạ dần tình nghĩa
mỗi sớm mai là mỗi chia lìa
2.
làm sao sống khi biết mình đang chết ?
khi mộ bia đang nổi từng giờ
sợ hãi đã bốn bề phong toả
nghi kỵ đào những huyệt bơ vơ
những trái tim biết mình đang thở
bật sôi lên vì những im lìm
máu đã quyết xa rời bóng tối
uất hận đầy trong mỗi ngăn tim
tim đang thở và đang muốn sống
sống tự do chân thật với đời
nhưng "vết thương tự do" rát bỏng
tim nhịp đau những giọt bồi hồi
những khuôn mặt đanh như đá tảng
xây dầy thêm (giữ lấy mộ mình)
khi trái tim như lên cơn sốt
đá tảng là dấu vết nguỵ trang
3.
máu từ tim máu lên hốc mắt
biến lệ xanh thành đá giữ hồn
máu từ tim máu dồn lên óc
nuôi niềm tin: - vượt khỏi mộ ngồi
máu từ tim máu nuôi tay siết
báo hiệu giờ dứt khoát ra tay
những mãnh ván từ tim ghép lại
chở linh hồn ra khỏi mộ đen
(cả trẻ thơ, thai nhi trong bụng)
quyết tìm sang bờ bến con người
quyết tìm đến nơi còn sự sống
còn tự do trong mỗi linh hồn
còn thương yêu giang hai tay rộng
lau khô dần những hạt lệ xanh
4.
thuyền trưởng là con tim
con thuyền là hy vọng
rời bến lắm mộ đen
hướng tới miền sự sống
hành khách cũng chính là thuỷ thủ
cả đời người vượt biển một lần
cả đời người đem thân đánh đổi
chết bên kia, không sống bên nầy
ôi, những thuỷ thủ đáng yêu
mang kinh nghiệm sống trong hầm mộ
chiếc la bàn cũ kỹ dẫn đường
bản đồ (là cuốn sách giáo khoa
dành cho những học trò đến lớp)
đưa đời mình đến chốn yêu thương
những thuỷ thủ năm châu ngưỡng vọng
anh hùng ca viết giữa đại dương
tim nhân loại tìm đâu cho rộng?
trên thuyền kia, nhân loại cũng nhường!
thuyền ra khơi đêm khuya
bến tới là tự do
tình yêu là bãi đậu
đổi chết lấy nụ cười
hơn sống ngồi ngậm miệng –
ra khơi, ra khơi
trùng dương là bạn hữu
đưa người đến với người
5.
hầm mộ nổi, thuyền len khe nứt
thuyền mong manh, hoài bão vượt trời
bảy ngày đêm thuyền qua địa ngục
vượt trên ngàn cây số hải hành
tôi mừng rỡ vui căng lồng ngực
địa ngục nầy chị bỏ sau lưng
chị đã đến bến bờ mong ước
(cùng thai nhi mang nặng trong lòng)
thuyền một chiếc chở bao thế hệ
hoài bão mong giữ trái tim hồng
anh hùng ca những người vượt bể
đem trái tim thay ván đóng thuyền
người ở lại, ngực kề dao nhọn
(hầm mộ ngày một tối đen hơn)
người ở lại giữa lòng địa ngục
chọn trái tim : bãi chiến cuối cùng
mỗi trái tim là mũi tên đồng
lao đến đích: tự do, nhân ái
mỗi trái tim tự nhủ với lòng
tự do chết hơn tủi hèn để sống!
01.6.1976
tôi có hạnh phúc
loài người muốn xem
tôi có hạnh phúc
loài người muốn tin
tôi có hạnh phúc
kẻ thù rất lo
tôi có hạnh phúc
họ rình thủ tiêu
tôi có hạnh phúc
tôi có hạnh phúc
kẻ thù tức điên
tôi có hạnh phúc
ngục tù bó tay
tôi có hạnh phúc
đời còn có em
tôi có hạnh phúc
em còn trái tim
tôi có hạnh phúc
tôi còn trái tim
tôi có hạnh phúc
tôi còn là tôi
tôi có hạnh phúc
em còn yêu tôi
tôi có hạnh phúc
tôi còn yêu em
tôi có hạnh phúc
ta còn yêu nhau
ta có hạnh phúc
ta còn yêu ta
tôi có hạnh phúc
dù cơm không no
tôi có hạnh phúc
dù sách ra tro
tôi có hạnh phúc
còn người như tôi
tôi có hạnh phúc
đời không bơ vơ
tôi có hạnh phúc
loài người thích xem
tôi có hạnh phúc
loài người rất tin
tôi có hạnh phúc
loài người muốn xin
tôi có hạnh phúc
thánh thần ước ao
tôi có hạnh phúc
kẻ thù tím gan
tôi có hạnh phúc
tôi còn trái tim
tôi còn trái tim
tôi còn đám đông
tôi còn có em
tôi còn trái tim
tôi còn trái tim
kẻ thù thấy không?
5.6.1976
đau khổ quá nên rất ít lời
mỗi lời máu rõ chẳng phải chơi
biến thành bão cuốn ta thành quách
quật lũ giả nhân sống – buôn – người
16.6.1976
chín năm trong bóng tối
anh đốt đuốc soi... rừng
rừng mịt mù vạn lối
chẳng lối nào mùa xuân
chín năm anh đánh đổi
- một đời gái gian truân
đem thân vào góc núi
sống cùng thằng sở khanh!
chín năm dài kháng chiến
nội thù ở sau lưng
vì hào quang choá mắt
biết bao người sa chân!
chín năm đầy bóng tối
Sang Ngang Lỡ Bước rồi
bước chân nào bối rối
khi nội thù ra roi...!
chín năm trong rừng tối
đâu mình anh chiêm bao
tỉnh ra thì, ơi hỡi
tiết trinh còn chút nào?!
chiêm bao chỉ một bận
hạnh phúc đã tan tành
trông ... rừng anh có hận
trao thân ... lầm lưu manh!
chín năm dù đã trễ
anh còn tỉnh giấc hoè
còn hơn bao nhiêu kẻ
đến nay còn u mê!
ba mươi năm tiếp nối
(kể từ anh lên... rừng)
bao người còn nông nổi
chưa biết mình ...: đồ chơi!
sống giữa lòng rừng thẳm
đuốc anh thắp để đời
đuốc cầm anh đứng thẳng
mặc bao kẻ quì, ngồi!
chín năm trong rừng tối
đuốc anh dù nhỏ nhoi
đã giúp anh vạch lối
tìm lại ngôi CON NGƯỜI
chín năm anh tỉnh giấc
đứng thẳng làm con người
tiếc chi điều đã mất
khi đuốc kia sáng đời
chiêm bao anh đã tỉnh
sao chỉ mình anh thôi?
bao nhiêu tên chưa tỉnh
đang nhắm mắt quên đời
không dám trông sự thật
sống bằng ... rừng chiêm bao!
những tên... già kháng chiến
bị lợi dụng nửa đời
ba mươi năm lỡ bước
gấp đôi đoạn trường Kiều
Tiền Đường đâu chẳng thấy?
tái hợp đầu đìu hiu!
gửi anh dòng thư muộn
đốt triệu triệu đuốc rừng
soi đám đông lận đận
bước khỏi ... rừng chiêm bao!
gửi anh dòng thư muộn
đuốc rừng ta ... đốt rừng
kháng chiến phải chân chính
chớ lầm bọn sở khanh
núp vạt áo kháng chiến
làm điều phản lương tâm
lợi dụng máu, nước mắt
cả tuổi già, đầu xanh ...
nội thù càng nguy hiểm
hơn trăm lần ngoại xâm
đuốc rừng ta phân biệt
kẻ thù nào sau lưng?
soi đám đông khốn nạn
(bị lợi dụng nửa đời)
thấy nội thù lưu manh
miệng luôn hô “cách mạng”
tay sẳn cầm dao găm
quá khứ ta vứt bỏ
(phần đời ta tiêu hoang)
đuốc rừng ta thắp sáng
chân ta không ngập ngừng
niềm tin ta không nản
đau khổ không đầu hàng
đuốc rừng ta soi rõ
bọn giả danh con người
quá khứ không bịn rịn
hiện tại đã sẳn sàng
chiêm bao nào cũng tỉnh
rừng sáng, thấy mùa Xuân.
17-6-1976
tôi không chấp nhận:
tràng chuông mừng hôn phối gióng giả từng hồi mà nghe ra chỉ là hồi chuông báo tử khi tuổi hai mươi niềm tin yêu rộn rã trong lòng.
tôi không chấp nhận:
những khúc hát phúc âm đã hoá thân thành những kinh khúc cầu hồn dỗ giấc cho đoàn người sống sót đang kiêu hùng nâng cao trái tim trong sáng của mình giữa miền đất oan khiên hung bạo.
tôi không chấp nhận:
những nụ cười nguỵ trang của đám hình nhân có trái tim mạ kền và đôi bàn tay cùng trí não lạnh căm một màu thép xám u buồn.
tôi không chấp nhận:
mớ kinh điển rối bù đang trở thành bùa thiêng hộ mạng cho cây vương trượng uy quyền, mà sức mạng tôi luyện bằng máu của biết bao trái tim trinh nữ ; những trái tim hồng hào đang bị đám người cuồng tín dùng bạo lực bắt đem đi tế thần.
tôi không chấp nhận:
nâng trên tay mình con chim bồ câu ướt vì chút lòng nhân đạo vớt ra khỏi vạt dầu sôi, đang trở mình biến thành con sứa lửa.
tôi không chấp nhận:
những bóng mát ô liu trồng lên để che đậy cho hàng thép gai phong toả những con đường đưa đến ánh sáng của Loài Người và những nhà kho chứa đầy dưỡng chất trần gian.
tôi không chấp nhận:
những danh từ đầy hoa mỹ trá bịp để đời đời làm nô lệ cho áo cơm cho cuồng vọng dốt nát dã man.
tôi không chấp nhận:
làm một tên thi sỹ đi biến bài thơ mình thành những tấm màn hoa treo cửa mà bên trong thịnh soạn một bữa tiệc đầu người, trên nệm hoa ngả nghiêng bầy dã thú.
tôi không chấp nhận:
một thiên đường hứa hẹn sẽ có tôi khi hiện tại ở chính nơi nầy tôi đang từng giờ biệt tích chính tôi.
Ai chấp nhận Tôi
Người đó chính là Chiến Hữu
Lý tưởng đã thành hình
Ta lên đường kẻo trể.
29-6-1976
nơi thi sỹ trú đóng
bọn bạo quyền hoảng kinh
xoá tan tành cuồng vọng
cùng súng đạn bất minh!
nơi thi sỹ trú đóng
chờ một giờ hành binh
cũng thật là thơ mộng
dù giữa chốn pháp đình
nơi thi sỹ trú đóng
bạo lực: bầy đáng khinh
chúng mang tâm chó sói
kéo thơ đến pháp trường
thơ vẫn không thể chết
ở giữa lòng đám đông
thơ vẫn không thể chết
ở giữa một tâm hồn
nơi thi sỹ trú đóng
độc tài đành chịu thua
dù không cần lũy rộng
chẳng cần đào hào sâu
chiến khu của thi sỹ
không thể vào được đâu!
khi kẻ thù thô bỉ
tham vọng cuồng trong đầu
chiến khu của thi sỹ
không vũ khí tối tân
chẳng hề xin “chi viện”
từ những lòng dã man
chiến khu của thi sỹ
im lìm và mênh mông
chứa đầy tràn ý tưởng
làm ấm lại cõi lòng
bạo lực đành thúc thủ
giữa mênh mông im lìm
thi sỹ buông tiếng nói
là vũ khí vỡ tim
mỗi Tiếng Nói thi sỹ
đánh ngã gục bạo quyền
chiến khu của thi sỹ
là một chốn nên thơ
thơ trong THƠ – thật thế
nơi chính đáng để đời
chiến khu của thi sỹ
nơi chống lại Bạo quyền
nơi chống lại Gian trá
hoá giải mọi gông xiềng
nơi phủ nhận Độc tôn
không chấp nhận Độc quyền
(nên trong chiến khu đó
không ai là “Đại ca”)
mà có thể buổi sớm
cơn gió nhẹ qua thềm
hay buổi chiều nắng quái
mon men vào mái hiên
khi cõi lòng đau đớn
hay chút khoái lạc riêng ...
khổ ải hay hạnh phúc
riêng lòng hay đám đông
bước vào chiến khu đó
đều có quyền hành binh ...
một nơi của cô đơn
đỉnh cao hay hố thẳm
tư tưởng của tâm hồn
hào hùng như máu thắm
chiến khu của thi sỹ
dung nạp hết mọi người
không phân ranh kỳ thị
nước mắt hay nụ cười...
chiến khu của thi sỹ
Tình Yêu của Con Người
không dối gian quỷ quyệt
núp “chủ thuyết, chiêu bài…”
yêu sống như cây cỏ
chọn đất lành nở hoa
ở trong chiến khu đó
Tình Yêu thật vô vàn
và muôn năm sáng tỏ
như mối tình Trầu Cau
chiến khu của thi sỹ
vùng đất của Tự Do
chấp nhận mọi đối lập
cho CON NGƯỜI thăng hoa
Tự do người cứ chọn
nước mắt hay nụ cười ...
Tự do thật đơn giản
Người cứ thốt Tiếng Người
chiến khu của thi sỹ
Sự Thật được tôn thờ
mọi mưu toan gian dối
mọi “trá nguỵ con người”
là hành vi bỉ ổi
của chính bọn Bạo quyền
thi sỹ chọn sự thật
làm ánh sáng soi đời
dẫu thân thi sỹ mất
ánh sáng vẫn chói ngời.
tại sao phải viết lời cuối tập Con Đường Thi Sỹ - 1976? bây giờ ngồi để nhớ lại từng chi tiết quả là quá khó cho người viết.
nếu tinh ý một chút khi đọc bài Chiến khu của Thi sỹ , rõ ràng cuối bài không thấy ghi ngày tháng năm sáng tác, tác giả (hắn) cũng không thể nào nhớ bài thơ đó, đến đấy là chấm dứt hay chưa?
chỉ nhớ khi viết Con đường Thi sỹ, một bản viết tay duy nhất, ngày tháng ấy hắn còn độc thân nhưng đã thấm đòn – ‘đi kinh tế mới‘; đành đưa cho một người bạn thiết thân giữ hộ.
bây giờ, người bạn đó đã về với hư vô, nhưng ân phước thay, tập bản thảo ngày ấy còn được đúng đến bài thứ 13 lại châu về hợp phố với hắn.
đã hơn 35 năm kể từ khi bắt đầu viết bài đầu tiên cho tập thơ nầy, đến nay có chăng cũng chỉ còn là một khối kỷ niệm của riêng hắn.
chiến hữu có chăng? thư muộn gửi tác giả LBSN; lúc viết bài thơ nầy, Nguyễn Bính đã mất trước đó 10 năm (1966);
có chăng? phải chăng là những thanh âm lạc điệu hắn gào lên, ngày ấy?
hy vọng những người bạn của 35 năm về trước, sẽ bắt gặp lại một vài thanh âm trong tập thơ mỏng nầy về Tự Do và Sự Thật.
thượng tuần tháng 8 Tân Mão.
CON ĐƯỜNG THI SỸ
viết từ tháng 5 đến khoảng tháng 7 năm 1976
bản thảo của Chu Ngạn Thư
mượn tác phẩm Jaune, Rouge, Bleu
tranh trên giấy của hoạ sỹ WASSILY KANDINSKY làm bìa.
(2014 dưới tên Trường Thu Đông và 2020 dưới tên Chu Ngạn Thư)
Trích vài khúc nhát ngừng … cuối tập thơ:
… Chiến khu của Thi sỹ , ... cuối bài không ghi ngày tháng năm sáng tác, tác giả (hắn) cũng không thể nào nhớ bài thơ đó, đến đấy là chấm dứt hay chưa?
Chỉ nhớ khi viết Con đường Thi sỹ , một bản viết tay duy nhất , ngày tháng ấy hắn còn độc thân nhưng đã thấm đòn – “đi kinh tế mới” - đành đưa cho một người bạn thiết thân giữ hộ.
Bây giờ, người bạn thiết thân đó đã về với hư vô…
Đã hơn bao nhiêu năm kể từ khi bắt đầu viết bài đầu tiên cho tập thơ nầy, đến nay có chăng cũng chỉ còn là một khối kỷ niệm của riêng hắn …
CHU NGẠN THƯ
(Nguồn: gio-o.com)