|
Lam Phương(20.3.1937 - 22.12.2020) | Lưu Trung Khảo(.0.1931 - 22.12.2015) | Nguyễn Hiến Lê(8.1.1912 - 22.12.1984) | Nguyễn Đình Nghĩa(5.10.1940 - 22.12.2005) |
|
|
VĂN HỌC |
GIAI THOẠI | TIỂU LUÂN | THƠ | TRUYỆN | THỜI LUẬN | NHÂN VẬT | ÂM NHẠC | HỘI HỌA | KHOA HỌC | GIẢI TRÍ | TIỂU SỬ |
Thơ Văn Trần Yên Hoà & Bằng hữu
Ngoài phần được nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ chỉ dẫn, ông còn học thêm sách của nhạc sĩ này cùng của nhạc sĩ Hùng Lân và một sách của Pháp được dịch ra tiếng Việt. Thêm vào đó ông còn có may mắn được gần gũi nhiều nhạc sĩ nổi danh như Hoàng Trọng, Nguyễn Hiền, Văn Phụng, Nghiêm Phú Phi...
Lục tìm một tài liệu, tôi tình cờ lại tìm thấy một bức tranh bằng bút chì vẽ cách đây 35 năm, có lẽ là bản nguyên thủy cuối cùng của một trong ba bộ tranh tôi vẽ minh họa cuốn “Chinh Phụ Ngâm” vào đầu thập niên 1980 -- bức cuối cùng vì tôi đã cho đi hết những bản vẽ, và cũng chả nhớ đã cho những ai...
Có dễ chẳng một cuốn sách, một tác phẩm biên khảo nào mô tả chân-dung-tâm-hồn người phụ nữ Việt Nam được như tranh Bé Ký.
Tôi cho tranh Bé Ký là dương bản hồn tính người Mẹ Việt Nam vậy...
Dù cho tuổi có bao nhiêu
Con đây vẫn mãi-bé yêu mẹ hiền
Cuộc đời qua những triền miên
Thăng trầm mẹ trải, ưu phiền mẹ mang
Bao mùa lá rụng xốn xang
Mẹ ơi hưởng trọn bình an tuổi già ...
Tảc giả nghĩ đó là một bài văn xuôi tùy-bút viết về những biển dâu địa-chất-học của Lịch Sử thành lập đất Việt ngàn triệu năm trước; lồng vào trong ấy 9 bài thơ lục-bát cảm hứng về địa-hình dời đổi, sáng tác từ năm 1976 đến 1979...
Hãy nhìn lấy Mẹ, bất cứ điều gì Người làm cho con cái cũng đều xuất phát một cách thật tự nhiên, không đắn đo, không điều kiện. Suối nguồn tình thương đó hình như không bao giờ cạn, tuôn chảy qua bao mùa nắng hạn, lây cái vui của con cái làm niềm vui cho chính mình. Ca dao vẫn ví "nghĩa Mẹ như nước trong nguồn chảy ra"...
Tụê Sỹ. Thiền sư khổ hạnh. Hay một nghệ sĩ phiêu bồng. Hay là chiến sĩ tranh đấu cho dân tộc cho đất nước với sự sắt son kim cương vô hoại. Thơ cũng trong những góc cạnh ấy để có một đời sâu sắc phong phú mà ngôn từ bình dị...
Dù cây súng là một vũ khí dùng để giết người, nhưng trong thi ca miền Nam, chúng ta nhận ra nó đã mang theo một ý nghĩa của sự bắt buộc, chẳng đặng dừng: Ta bắn ngươi vì ngươi bạc phước / Chiến tranh này chỉ một trò chơi (thơ Nguyễn Bắc Sơn)...
Lúa có nghĩ rằng ngày mai sẽ khác? / súng sẽ dùng để đúc lưỡi cày / mỗi ba trăng lúa vàng tròn hạt / chim sẽ ca và gió thổi lúa say
/ Ta vừa nghĩ một điều rất tầm thường: / ngọn đồi này mai sẽ thành rẫy...
Thời gian thì không bao giờ dừng lại. Những chân giá trị văn chương mà Khởi Hành tạo dựng được trong làng báo văn nghệ miền Nam vẫn luôn được khẳng định. Và dẫu cho tới thời điểm này, khó lòng tìm cho ra một sồ KH trong tay...
Nhắc đến Lê Bá Đảng, người ta nghĩ ngay đến mỹ thuật không gian, đến nhà nghệ sĩ của vũ trụ. Từ năm năm trở lại đây, tên Lê Bá Đảng gắn liền với thuật ngữ "không gian Lê Bá Đảng". Mà quả là một điều hiển nhiên...
Nhưng tất cả những nếp sống đẹp vì mọi người, cho bằng hữu kể trên của Thành Tôn, đều thuộc về đời thường. Ở lãnh vực khác, tôi muốn nói lãnh vực thi ca, Thành Tôn cũng luôn cho thấy tinh thần “sống đẹp” của ông.
Rõ hơn, tác giả “Thắp Tình” qua thơ cũng cho thấy nỗ lực thắp sáng ngọn lửa tình yêu tha nhân...
“Phải làm gì để tuổi trẻ hải ngoại thấy ham thích cái học về nguồn mà không phải bận tâm lo học chữ Việt?” Giải đáp mối trăn trở này, Giáo Sư Trần Ngọc Ninh mới xuất bản ba quyển sách, “Dạy Ðọc Dạy Viết Tiếng Việt,” “Ngữ Vựng Tiếng Việt Ðầu Tiên Cho Tuổi 5 Năm-15 Năm,” và “Ngữ Pháp Việt Nam.”...
Tập thơ “Thắp Tình” của Thành Tôn do “Ngưỡng Cửa” xuất bản vào tháng 7 năm 1969, trong đó có hai bài thơ tình-cờ ở cạnh nhau (trang 67/68 và 69/70), nhưng tính chất thì lại gần như khác hẳn nhau, một nghiêng về biện luận và một nghiêng về biểu cảm...
Ðưa con ra đến cửa buồng thôi,
Mẹ phải xa con, khổ mấy mươi!
Con ạ! Đêm nay mình mẹ khóc,
Ðêm đêm, mình mẹ lại đưa thoi...
Mười mấy năm qua, con không một lần thấy mặt mẹ nhưng mẹ vẫn hằng gặp con... trong lén lút âm thầm.
"Bao lần mẹ về Bến Cát, đứng nép mình bên góc chợ, nhìn con ôm cặp sách đi qua. Bao lần đến cạnh sân trường để nghe tiếng con đọc bài từ trong lớp vọng ra...
Tôi rất chuộng cuốn HÁN-VIỆT TỰ ĐIỂN dày 781 trang gồm hơn 10 ngàn chữ thông dụng mà Trần quân cùng soạn thảo với trưởng nam Trần Trọng Tuyên. Cuốn sách là một công trình biên soạn rất công phu, kỹ lưỡng, hiện đại, và dễ dùng...
Ngôn ngữ Cung Trầm Tưởng một mặt dịu dàng, đầy âm điệu, đẹp, một mặt gai góc, thể nghiệm, huyền bí. Sự kết hợp như vậy là lạ lùng, như một bức tranh nửa tối nửa sáng, như một ý thức nửa tươi trẻ nửa già dặn, khi dòng sông thời gian vừa trôi nhanh vừa chảy sâu...
Thầy đã vui lòng chỉ cách cầm bút lông và nhấn mạnh trên việc tạo chữ hình lá trúc. Trong nhiều sinh viên nghe giảng hôm đó, Tăng Hưng là một trong số rất ít người sau đấy mần mò tới tư gia thầy ở khu chợ Tân Định để học thêm và phát triển kết hợp thư pháp Đông Hồ với ảnh của Tăng Hưng...
Còn nhớ có một lúc Thiết Quân Luật, mọi báo lớn nhỏ phải nộp bản vỗ (bản in thử) lên Cơ quan Kiểm duyệt trước. Các báo thường cho một nhân viên đem bản vỗ lên Bộ Thông Tin, riêng Khởi Hành tự tôi mang lên, tôi trả lời ngay những chuyện phải thảo luận...
Ông Nguyễn Ngọc Hạnh được coi là một nhiếp ảnh gia lỗi lạc của VNCH với nhiều giải thưởng quốc tế, và nổi tiếng nhất với tác phẩm “Vá Cờ,” sau khi ông định cư tại Hoa Kỳ như nhắc nhở lại ký ức và những hoài bão, hy vọng của ông về lá cờ VNCH, cho người Việt tị nạn hải ngoại...
Hỡi anh, những hồn Anh Kiệt!
Một đời tận hiến non sông...
Hẹn anh một ngày tái ngộ
Là ngày quang phục quê ta
Có anh ngồi trên nền cũ
Bộ sách này viết về các tác giả danh tiếng của một nền văn học, phần lớn xuất hiện vào nửa sau của thế kỷ hai mươi tại Việt Nam, và suốt khoảng thời gian mà người viết bước vào sinh hoạt báo chí ở miền Nam - từ 1955 tới 1975 và tại hải ngoại, từ 1975 tới 2017, trước sau trên 60 năm...
Mười chín năm qua, từ ngày nhà thơ Nguyên Sa qua đời (18 Tháng Tư 1998), những đóa cúc vàng trên mộ ông trong nghĩa trang ở thành phố Westminster vẫn vàng rực, nhờ sự chăm sóc ân cần từ người vợ thủy chung...
Các nhạc sĩ miền Nam ngày trước, muốn nhạc phẩm mình ăn khách, theo lời khuyên nhà xuất bản Tinh Hoa Miền Nam, Diên Hồng, Sống Mới... là phải cố cho được bìa cùa Duy Liêm vẽ, vì thế mỗi bản nhạc viết xong là các nhạc sĩ thường phải xách đàn dẫn ca sĩ đến hát cho Duy Liêm nghe để vẽ bìa...
Ông dùng nhiều bút danh, thay đổi tùy theo nhiệm sở và hứng thú. Riêng tôi quí cái bút hiệu Bao La Cư sĩ. Nếu chỉ thấy hai chữ Bao La là tên nơi quê hương người ta có thể cho là Khiếm trang, là tự phụ. Nhưng nếu biết đó cũng là tên nơi quê hương, thì cái bao la về kiến thức lại lồng vào chữ đồng nội của nước nhà, còn gì thân mật mến yêu hơn!...
Năm 1995 đánh dấu sự bế tắc của văn chương lưu vong, nhưng đồng thời cũng đánh dấu bước khởi đầu của một dòng văn chương khác. Dòng văn chương này không mang tính chất lưu vong của thế hệ trước, không thuộc về văn học Việt Nam nhưng thuộc về văn học hải ngoại....
Tuy vẫn nghĩ rằng tác phẩm Cung Oán Ngâm Khúc của Ôn Như Nguyễn Gia Thiều nặng nề nhiều câu quá cầu kỳ, quá trau chuốt, chữ nghĩa quá bóng bảy, không đi thẳng vào lòng người đọc như Kiều, như bản dịch Chinh Phụ Ngâm, tôi cứ rất yêu hai câu 75 và 76 trong đó ....
Tuy cả hai bài Tiếc Thu, Hướng Về Hà Nội và mấy ca khúc của Hoàng Trọng do ông viết lời đều là những bài hát hay cả, nhưng tên tuổi Hoàng Dương vẫn được nhớ tới nhiều nhất với Hướng Về Hà Nội. Dĩ nhiên, một tác phẩm tồn tại được, trước hết, chính là do giá trị nghệ thuật của nó...
Một buổi sáng tháng 10-1959, tôi đang ngồi trong tòa
soạn tạp chí Phổ Thông thì một người cao, gầy, tóc hoa râm,
mặc âu phục lớn màu xanh nước biển, bước vào, bắt tay
tôi thân mật như quen biết đã lâu. Tôi điềm nhiên vui vẻ
mời ngồi, tưởng là một trong những "bạn đọc thân mến",
mà tôi thường đón tiếp hàng ngày...
Hoàng Dương
Nguyễn Đình Toàn- (Feb 7, 2017)
TchyA Đái Đức Tuấn
Nguyễn Vỹ- (Feb 4, 2017)
Từ BK số 1 đến số 425, chắc chắn, đều được gửi đi và lưu giữ trong những thư viện ở Âu Mỹ nên việc sưu tập chả khó khăn gì. Nhưng với số báo cuối cùng, 426, phát hành 10 ngày trước khi miền Nam thất thủ thì số phận của nó lại hoàn toàn khác. Toà soạn BK – vào thời điểm này – chắc chẳng có ai còn lòng dạ nào để lo lắng đến chuyện phát hành...
Hỡi ơi! Nhân dân ta muốn tách ra, không muốn sống dưới chế độ Xã Hội Chủ Nghĩa. Nhưng cứ như hồn ông giáo Trương Ba bị cái xác gã hàng thịt Trương Hợi kia kềm chặt, không thoát ra được! Nhân dân ta bị lệ thuộc vào cái Đảng thô lỗ tanh hôi như của anh hàng thịt! Lưu Quang Vũ thật là một nghệ sĩ tài tình...
Trong tâm tư người Việt hải ngoại, cuộc vượt biên đánh dấu một đoạn đời không thể quên, tuy nhiên nhà văn Tiểu Tử muốn nhắc cho mọi người nhớ lại một một cuộc hành trình khác không kém phần bi thảm đã xảy ra trên chính quê hương của mình trước ngày 30 tháng 4 năm 75. Đó là cuộc di tản từ miền Trung vào miền Nam...
những tháng tư ngủ đông
đến bao giờ mới tỉnh
đến bao giờ dân ta cùng nắm tay lên tiếng
đòi tự do cơm áo hòa bình…
đến bao giờ đất nước mới hồi sinh...
Bầu trời xám, cờ màu đỏ bay cao
Từ đây chôn triệu người miền Nam khốn khổ
Thây người biển đông chìm xác
Những thân còm đói ốm lầm than...
Nhật Bằng gia nhập quân đội năm 1952 trong ngành quân nhạc cùng với các nhạc sĩ nổi danh sau đó như Nguyễn Túc, Nguyễn Hiền, Văn Phụng, Đan Thọ, v.v... Đến năm 54, ông theo trường quân nhạc vào Nha Trang và ở tại đây 2 năm. Trong thời gian này ông đã cho ra đời những tác phẩm như Vọng Cố Đô, Tiếng Vọng Rừng Xanh, v.v...
Xuân Vũ là trường hợp điển hình của một nhà văn gốc nông dân miền Nam có tấm lòng yêu nước với một bầu nhiệt huyết thực sự đã xây dựng sự nghiệp văn chương thành công của mình nhờ đem tâm hồn và thiên khiếu văn chương "trui rèn" trong kinh nghiệm sống phong phú độc đáo của mình...
Trên đời làm gì có những nhà văn hưởng được diễm phúc trông thấy tận mắt người độc giả trong lúc họ đang thưởng thức văn mình, trông thấy lúc ấy anh này khoái tỉ ra làm sao, chị họ cản động cách nào, ông kia ngẩn ngơ trầm ngâm kiểu nào? v.v...
Thơ cách tân đi về đâu? Chúng ta không biết được. Chính những người hỗ trợ thơ cách tân cũng không dám quả quyết loại thơ này sẽ tiến về đâu, đi đến đâu. Những nhà thơ chủ trương thơ cách tân với lòng yêu thơ say đắm và quyết tâm cao độ, chúng ta biết chắc như vậy...
TchyA muốn đem cái đẹp riêng của mình vào đời sống nhiều hơn là vào tác phẩm. Cái đẹp ấy, tôi hiểu là cách phát huy bản sắc của mình bằng những cử chỉ khác đời, thoát sáo, những cử chỉ không ngại là khinh thế ngạo vật, theo một chiều khoáng đạt, rộng rãi hơn cái nếp luân lý thông thường của xã hội...
Bài Mới
Đọc Thơ Nguyên Lạc, Nghĩ Về Những Cuộc Hành Xác Tự Nguyện (T.Vấn) Cuộc đời và sự nghiệp của nhạc sĩ Hoàng Trang (Đông Kha) Lệch pha và trăn trở: đọc sách “Cái vội của người mình” của Vương Trí Nhàn (Nguyễn Văn Tuấn) Bữa Nhậu Chiều (Trần Yên Hòa) Hà Đình Nguyên - Từ ngã ba Dầu Giây đi tìm những chuyện tình nghệ sĩ (Hoàng Nhân) Họa sĩ Phạm Cung, người luôn ký ngược (Hà Đình Nguyên) Giáo sư Nguyễn Văn Sâm: Kim Long – Xích Phượng (Ngự Thuyết) Trịnh Bửu Hoài, nhặt suốt đời chưa hết mùi hương (Ngô Nguyên Nghiễm) Đọc sách “Hội họa Trung Quốc” của dịch giả Nguyễn Phố (Trần Hữu Thục) DANH NGÔN (Proverbs)
• Chí Khí • Xử Thế
|
Văn Thi Sĩ Tiền Chiến (Nguyễn Vỹ)
Bảng Lược Đồ Văn Học Việt Nam (Thanh Lãng): Quyển Thượng, Quyển Hạ
Phê Bình Văn Học Thế Hệ 1932 (Thanh Lãng)
Văn Chương Chữ Nôm (Thanh Lãng)
Việt Nam Văn Học Nghị Luận (Nguyễn Sỹ Tế)
Mười Khuôn Mặt Văn Nghệ (Tạ Tỵ)
Mười Khuôn Mặt Văn Nghệ Hôm Nay (Tạ Tỵ)
Văn Học Miền Nam: Tổng Quan (Võ Phiến)
Văn Học Miền Nam 1954-1975 (Huỳnh Ái Tông):
Phê bình văn học thế kỷ XX (Thuỵ Khuê)
Sách Xưa (Quán Ven Đường)
Những bậc Thầy Của Tôi (Xuân Vũ)
(Tập I, nhiều tác giả, Thư Ấn Quán)
Hướng về miền Nam Việt Nam (Nguyễn Văn Trung)
Văn Học Miền Nam (Thụy Khuê)
Câu chuyện Văn học miền Nam: Tìm ở đâu?
(Trùng Dương)
Văn-Học Miền Nam qua một bộ “văn học sử” của Nguyễn Q. Thắng, trong nước (Nguyễn Vy Khanh)
Hai mươi năm văn học dịch thuật miền Nam 1955-1975 Nguyễn văn Lục
Đọc lại Tổng Quan Văn Học Miền Nam của Võ Phiến
Đặng Tiến
20 năm văn học dịch thuật miền Nam 1955-1975
Nguyễn Văn Lục
Văn học Sài Gòn đã đến với Hà Nội từ trước 1975 (Vương Trí Nhàn)
Trong dòng cảm thức Văn Học Miền Nam phân định thi ca hải ngoại (Trần Văn Nam)
Về Kinh Bắc (Hoàng Cầm)
Hồn Trương Ba Da Hàng Thịt (Lưu Quang Vũ)
Đêm Giữa Ban Ngày (Vũ Thư Hiên)
Đi Tìm Cái Tôi Đã Mất (Nguyễn Khải)
Chuyện Kể Năm 2000 (Bùi Ngọc Tấn)
Hậu Chuyện Kể Năm 2000 (Bùi Ngọc Tấn)
Ba Người Khác (Tô Hoài)
Đèn Cù - I (Trần Đĩnh)
Đèn Cù - II (Trần Đĩnh)
Thời Của Thánh Thần (Hoàng Minh Tường)
Trần Đức Thảo - Những Lời Trăng Trối
(Tri Vũ - Phan NGọc Khuê)
Chế độ kiểm duyệt sách báo tại Việt Nam
(Nguyễn Hưng Quốc)
Phong Trào Nhân Văn Giai Phẩm (Thuỵ Khuê)
Thụy Khuê và Nhân Văn Giai Phẩm (VietNam Film Club)
Phim tài liệu (VietNam Film Club, 2013):
Tập I: Nhân Văn Giai Phẩm
Tập II: Cải Cách Ruộng Đất
© Hoc Xá 2002 (T.V. Phê - phevtran@gmail.com) |